2025 KASIM AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ

Kasım 2025 itibarıyla Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE), yıllık bazda yüzde 31,19 artarak dış ticaret kanalı üzerinden maliyet baskılarının hâlâ güçlü olduğunu ortaya koydu. Aylık artış oranı yüzde 1,02 ile sınırlı kalsa da endeksin hem yıllık hem de on iki aylık ortalamalar bazında yüksek seviyelerini koruması, küresel fiyat dinamiklerinin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisinin devam ettiğini gösteriyor.

YD-ÜFE’nin bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 30,01, on iki aylık ortalamalara göre ise yüzde 25,67 artmış olması; ithal girdiler, enerji maliyetleri ve küresel arz zinciri koşullarının üretim maliyetleri üzerindeki belirleyici rolünü teyit ediyor. Bu görünüm, enflasyonla mücadelede iç dinamiklerin yanı sıra dış kaynaklı fiyat gelişmelerinin de yakından izlenmesi gerektiğine işaret ediyor.

Aylık Artış Sınırlı, Ancak Eğilim Yukarı Yönlü

Kasım ayında YD-ÜFE’nin aylık bazda yüzde 1,02 artması, önceki yıllarla karşılaştırıldığında görece ılımlı bir artış olarak değerlendirilebilir. Nitekim Kasım 2024’te aylık değişim negatif (-%0,86) iken, Kasım 2023’te yüzde 3,51 gibi oldukça yüksek bir artış kaydedilmişti. Bu karşılaştırma, küresel fiyat artış hızının geçmiş yıllara göre yavaşladığını, ancak tamamen ortadan kalkmadığını ortaya koyuyor.

Aylık bazda gözlenen bu sınırlı artış, küresel emtia fiyatlarında dalgalı ama görece dengelenme eğilimi, navlun maliyetlerinde önceki zirvelere kıyasla daha sakin bir seyir ve bazı tedarik kanallarında normalleşme ile ilişkilendirilebilir. Bununla birlikte, jeopolitik riskler ve enerji piyasalarındaki kırılganlıklar, bu dengelenmenin kalıcı olmasını zorlaştıran unsurlar olarak öne çıkıyor.

Yıllık Artışta İmalat Sanayii Belirleyici

Kasım 2025’te sanayinin iki ana sektörüne bakıldığında, madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe yıllık artış oranı yüzde 40,75 ile dikkat çekici bir seviyeye ulaştı. Bu artış, özellikle metal cevherleri ve enerjiye dönük ham madde fiyatlarındaki küresel hareketliliğin etkisini yansıtıyor.

İmalat sanayiinde ise yıllık YD-ÜFE artışı yüzde 31,02 olarak gerçekleşti. İmalat sanayiinin YD-ÜFE içindeki ağırlığı dikkate alındığında, bu artış oranı toplam endeksin seyrini belirleyen temel unsur konumunda bulunuyor. İmalat sanayiinde dışa bağımlı girdi yapısı, döviz kuru gelişmeleri ve ithal ara malı fiyatları, bu artışın arka planındaki temel faktörler arasında yer alıyor.

Ana Sanayi Gruplarında Farklılaşan Baskılar

Ana sanayi grupları itibarıyla bakıldığında, YD-ÜFE artışlarının homojen olmadığı görülüyor:

• Dayanıksız tüketim malları yıllık yüzde 38,38 artış ile en yüksek oranlardan birini kaydetti. Bu durum, gıda, tekstil ve hızlı tüketim ürünlerinde dış kaynaklı maliyet baskılarının hâlen güçlü olduğunu gösteriyor.
• Dayanıklı tüketim mallarında yüzde 36,70’lik artış, özellikle makine, ekipman ve uzun ömürlü tüketim ürünlerinde ithal girdi maliyetlerinin yüksek seyrini yansıtıyor.
• Ara malları grubunda yıllık artış yüzde 28,24 ile görece daha sınırlı olsa da bu grup üretim zincirinin merkezinde yer aldığı için etkisi geniş bir alana yayılıyor.
• Sermaye mallarında yüzde 29,75’lik artış, yatırım malları maliyetlerinin yükseldiğini ve bu durumun orta vadede yatırım kararları üzerinde baskı yaratabileceğini gösteriyor.
• Enerji grubunda yıllık artış yüzde 22,00 ile diğer gruplara kıyasla daha düşük kalmakla birlikte, enerji fiyatlarının oynak yapısı bu kalemin risk unsuru olmayı sürdürmesine neden oluyor.

Aylık Veriler Enerji Kaynaklı Dalgalanmaya İşaret Ediyor

Kasım ayı aylık değişimlerine bakıldığında, enerji grubunda yüzde 4,65’lik artış öne çıkıyor. Bu artış, aylık YD-ÜFE’nin genel seyrinde yukarı yönlü baskı yaratan temel kalem oldu. Enerji fiyatlarındaki bu yükseliş; petrol ve doğalgaz piyasalarındaki arz endişeleri, mevsimsel talep artışı ve jeopolitik gelişmelerle ilişkilendirilebilir.

Madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe aylık artışın yüzde 2,82 olması da ham madde maliyetlerindeki yukarı yönlü hareketin sürdüğüne işaret ediyor. İmalat sanayiinde aylık artışın yüzde 0,99 ile görece sınırlı kalması ise, üreticilerin bir ölçüde maliyet artışlarını dengelemeye çalıştığını düşündürüyor.

Enflasyon ve Rekabet Gücü Açısından Ne Anlama Geliyor?

YD-ÜFE’deki yıllık artışın yüzde 30’un üzerinde seyretmesi, ithal maliyetler üzerinden iç fiyatlara yansıma riskinin devam ettiğini gösteriyor. Bu durum, özellikle üretimde yüksek oranda ithal girdi kullanan sektörlerde fiyatlama davranışlarını doğrudan etkiliyor.

Öte yandan, küresel fiyat artış hızının geçmiş yıllara kıyasla yavaşlaması, Türkiye açısından dış enflasyon baskısının kontrol altına alınması için bir fırsat alanı sunuyor. Ancak bu fırsatın kalıcı hale gelmesi, enerji piyasalarındaki istikrar, jeopolitik risklerin azalması ve küresel finansal koşulların daha öngörülebilir hale gelmesine bağlı.

Genel Değerlendirme

Kasım 2025 YD-ÜFE verileri, küresel maliyet baskılarının tamamen ortadan kalkmadığını, ancak artış hızının görece yavaşladığını ortaya koyuyor. İmalat sanayiindeki yüksek yıllık artış, dış ticaret ve üretim maliyetleri arasındaki güçlü bağın sürdüğünü gösterirken; enerji ve madencilik kalemlerindeki dalgalanma, önümüzdeki dönemde YD-ÜFE’nin seyrinde belirleyici olmaya devam edecek gibi görünüyor.

Bu çerçevede, YD-ÜFE verileri yalnızca dış ticaret fiyatlarını değil, enflasyon görünümü, üretici davranışları ve rekabet gücü açısından da dikkatle izlenmesi gereken bir gösterge olma özelliğini koruyor.

Kaynak: Sanayi Haber Ajansı