EYLÜL 2025 TİCARET SATIŞ HACMİ

Türkiye ekonomisinin “tüketim ve ticaret cephesi” olarak tanımlanabilecek alanında, 2025 Eylül ayı verileri oldukça dikkat çekici bir tablo sunuyor. TÜİK verilerine göre ticaret satış hacmi bir önceki yılın aynı ayına kıyasla %10,3 artış gösterdi.

Bu yükseliş hem sektörel hem de aylık bazda olumlu bir ivme olduğuna işaret ediyor.

Aylık bazda da artış görülüyor: Eylül ayında bir önceki aya göre ticaret satış hacmi %4,7 oranında arttı.

Bu, mevsimsel etkiler, kampanyalar ve tüketici davranışındaki değişimler gibi faktörlerin devreye girdiği bir dönemde geldi. Özellikle perakende ve toptan ticaret kategorilerinde farklı dinamikler gözleniyor.

Sektörel kırılım: Perakende önde, toptan ve motorlu taşıtlarda farklı görünüm

Verilerin detayları değerlendirildiğinde şu önemli farklar dikkat çekiyor:

Perakende ticaret satış hacmi yıllık bazda %14,3 düzeyinde artış göstermiş durumda.

Toptan ticaret satış hacmi yıllık %8,9 artış kaydetti.

Öte yandan, motorlu kara taşıtları ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarım faaliyetleri bu dönemde yıllık bazda %8,3 artış gösterdi.

Aylık karşılaştırmada ise: motorlu taşıtlar ve motosiklet ticaretiyle ilişkili satış hacminde %0,4’lük bir azalma söz konusu.

Aynı aşamada, toptan ticaret aylık %7,0 artarken perakende ticaret ise aylık %2,2 yükseldi.

Bu veriler, yurt içi tüketim cephesinde özellikle perakende alışverişin güçlü seyrettiğini, ancak motorlu taşıtlar gibi büyük tutarlı mallarda aylık bazda bir duraksama olduğunu gösteriyor. Bu da tüketici gücü, kredi koşulları ve yatırım mallarına yönelim gibi değişkenlerin etkisini düşündürüyor.

Ne anlam taşıyor? Tüketici eğilimleri, mevsimsellik ve ekonomi dinamikleri

Bu yükselişin ardında birkaç temel etken bulunabilir:

Tüketici talebinin canlılığı: Perakende pazarında yıllık %14,3 gibi güçlü bir artış, hane halkı harcamaları açısından olumlu bir görüntü ortaya koyuyor. Tüketici güven endeksleri, gelir dinamikleri, kredi kartı kullanım hacmi gibi göstergeler bu bağlamda incelenmeli.

Kampanya ve sezon etkisi: Eylül ayı itibarıyla eğitim-alışveriş, teknoloji ürünleri yenilemesi, sonbahar hazırlıkları gibi etkenler tüketimi destekleyebilir. Aylık %2,2 artış da bu mevsimsellikten kaynaklanmış olabilir.

Toptan ticaretin katkısı ve zincir etkinliği: Toptan ticarette yıllık %8,9; aylık %7,0 artış, tedarik zincirinin canlandığını ve perakendeye mal akışının hızlandığını düşündürüyor. Bu da önümüzdeki dönem perakende kanalına katkı sağlayabilir.

Motorlu taşıtlar segmentinde duraksama: Büyük değerli mal grubuna giren motorlu taşıtlar-motosiklet segmentinde aylık %0,4 azalma, tüketicilerin bu tür yüksek tutarlı harcamalarda temkinli davrandığını işaret edebilir. Kredi maliyetleri, döviz kuru, otomotiv vergileri gibi unsurlar bu segmenti baskı altında bırakabiliyor.

Genel ekonomideki bağlam: Bu gelişmeler, genel ekonomik büyüme, istihdam, enflasyon ve faiz politikalarıyla kolektif bir bağ içinde. Ticaret satış hacminde güçlü bir artış, tüketim odaklı büyüme beklentilerini beslerken, sıkışan mali koşullar ve ithalata bağımlı yapılar riske işaret edebilir.

Geleceğe dönük işaretler ve sektörlerin izlenecek göstergeleri

Eylül verileri sadece geride kalmış bir ayın fotoğrafı değil; aynı zamanda önümüzdeki döneme dair ipuçları da sunuyor. İzlenmesi gereken başlıca göstergeler şöyle:

Döviz kuru ve ithalat bağımlılığı: Özellikle toptan ticaret ve büyük mallar segmentinde döviz kuru oynaklığı ve ithalat maliyetleri satış hacmine yön verebilir.

Kredi koşulları ve tüketici finansmanı: Perakende satışların sürdürülebilirliği açısından tüketici kredi faizlerinin, taksitlendirme koşullarının ve hane halkı borç oranlarının durumu kritik.

Enflasyonun ve fiyat artışlarının etkisi: Yüksek enflasyon ortamında nominal satış hacmi artarken reel alım gücü değişebilir. Bu nedenle satış hacmi artışı doğrudan tüketim artışı olarak yorumlanmamalı; fiyat etkisi ayrıştırılmalı.

Mevsimsel kampanya ve tüketici alışkanlıkları: Özellikle yıl sonu dönemine girerken büyük indirim kampanyaları, Black Friday benzeri süreçler tüketimi artırabilir. Bu bağlamda Eylül verisi yıl sonu için bir ivme göstergesi olabilir.

Sektörel ayrışma: Perakende güçlü görünürken motorlu taşıtlar segmenti zayıf kalabiliyor. Bu ayrışma şirketlerin ve yatırımcıların da sektörel bakış açısını güçlendiriyor.

Sonuç

Genel tabloya bakıldığında, Eylül 2025’te ticaret satış hacminde anlamlı bir büyüme söz konusu: yıllık %10,3’lük artış ve aylık %4,7’lik yükseliş, ekonominin ticaret-tüketim ekseninde canlı olduğuna işaret ediyor. Perakende kanalındaki %14,3’lük yıllık artış özellikle dikkat çekici. Ancak motorlu taşıtlar segmentindeki yavaşlama ve yüksek değerli mallarda görülen temkinli eğilimler, harcama dinamiklerinde heterojenlik olduğunu gösteriyor.

Bu veriler, ekonomi yönetimi, şirketler, yatırımcılar ve sektör analistleri için önemli bir referans noktası. Özellikle yazılım/teknoloji ürünleri, perakende zincirleri, kampanya yönetimi yapan firmalar açısından Eylül verileri güçlü bir dönem başlangıcı olabilir. Ancak sürdürülebilir bir büyüme için kredi, enflasyon, döviz kuru, ithalat-tedarik zinciri gibi faktörlerin kontrol altında tutulması gerektiği de açık.

Geldiğimiz noktada, Eylül verisi umut verici; ancak önümüzdeki aylarda bu ivmenin korunup korunamayacağı, tüketici güveninin ne yönde evrileceği ve dışsal şokların etkisi açısından izlenmeye değer. Kısaca, “tüketim rüzgârı esiyor gibi” görünse de bu rüzgârın devamlılığı için havanın ısısını, yönünü ve taşıdığı parçaları da hesaba katmak gerekiyor.

Kaynak: Sanayi Haber Ajansı