1.Dünya Savaşı’nın az bilinen zeplin baskını

MEHMET BAYER – 08/03/2024 – HİBYA – Milyonlarca kişiyi etkileyen 1. Dünya Savaşı süresince kara ve deniz muharebelerinin yanı sıra havada da müthiş mücadele yaşandı. Bizleri de ilgilendiren ''büyük savaş'' sırasında, Ege Denizi'ndeki adalar değişik saldırılara uğradı. Bunlardan birisi de Avustralyalı Havacılık Tarihçisi Bernard de Broglio'nun gündeme taşıdığı, Almanlara ait zeplinden, müttefik kuvvetlerinin konuşlandığı Limni Adası'ndaki Mondros kentine yapılan bombalı saldırı oldu. 

1. Dünya Savaşı safhaları arasında, Çanakkale'de, Mart 1915'te denizde, Nisan 1915'de karadaki savaşa katılan müttefikler, başlıca deniz üssü olarak Ege Denizi'ndeki Limni Adası'nı kullanıp, karargahlarını Mondros'ta kurdu. Böylelikle Çanakkale Boğazı ile Türkiye kıyılarını ablukaya aldı.

Avustralya 1. Dünya Savaşı Aero Tarihçileri Derneği'nden Havacılık Tarihçisi Bernard de Broglio, anlatılan savaş tarihi akışında farklı ve pek bilinmeyen bir konuyu araştırıp, tarihsevenlerin ilgisine sundu. Bu da bir zeplinden Mondros'a yapılan hava saldırısıydı.

Alman ordusu Bulgaristan'ın Yanbolu şehri yakınlarında bir zeplin istasyonu kurdu. Gelibolu Yarımadası'ndaki 5. Ordu'yu komuta eden Alman General Liman von Sanders, müttefiklerin ana deniz üssünün yer aldığı Limni'deki Mondros kentini en önemli hedef ilan etti.

Yanbolu'da, Üsteğmen Fritz Koreuber, zeplini Mondros'a saldırmak üzere hazırladı. Koreuber'in hava gemisi zeplin LZ 101, Airbus A380 tipi uçaktan neredeyse 2.5 kat daha büyüktü. Hidrojen gaz torbaları zeplinin uzun, aerodinamik gövdesini dolduruyor, buradan sarkıtılan iki gondolun pencerelerinde makineli tüfekler bulunuyordu. Omurga kirişlerinden 2 ton bomba sarkıtılmıştı. 

Mondros'a saldırı

Mondros'a 20 Mart 1917'de yapılacak baskın için koşullar mükemmeldi. Gece karanlık ve aysız olacaktı. Ege'de havanın iyi olacağı tahmin ediliyordu. Zeplin LZ 101, o gün saat 17.00'de Yanbolu'dan havalandı. Gün batımı, 2000 metrede unutulmaz bir manzara sunuyordu. Zeplin, güneye doğru ilerliyor, yığılmış bulutların arasından geçip, Meriç Nehri'ni izleyerek denize ulaşıyordu. Arkada, Rodop Dağları, maviler ve morlar içinde kayboluyordu. Akşam 20.00'den hemen sonra Yunanistan'ın Makri adlı yerleşim yerine ulaşıldı ve ardından Semadirek Adası'na geçildi. Lodos, 3,000 metre yükseklikte, hava gemisini savuruyordu ve Limni Adası'nın üzerinde yükselen fırtına bulutları görülebiliyordu. 

Alman komutan Koreuber, rotasını Strati (Agios Efstratios) ile Limni Adası arasındaki yolun ortasına kadar tutmaya, ardından iskeleye dönmeye ve adanın rüzgar altı yönünden Mondros'a saldırmaya karar verdi. Bir İngiliz trol teknesinin mürettebatı, gece gökyüzünde alçakta ve yaklaşık 2 kilometre uzakta, yıldızlarla dolu karanlığa karşı bir zeplinin belirgin ağırlığının şekillendiğini görüp, Mondros'taki liman savunmasını uyarmak için iki roket ateşledi. Kısa sürede kentin iskelesinde nöbet tutan denizci, zeplinin liman girişinden geçtiğini gördü. Değişken rüzgarlarla savrulan LZ 101, İrene Burnu'nu döndü ve adayı doğudan çevreledi. Mürettebat, gondollarından Mondros Limanı'nda demirli gemilerin ışıklarını görebiliyordu. Bunların arasında, 1916'da Selanik üzerinde zeplin LZ 85'i toplarıyla düşüren HMS Agamemnon'da vardı. 

İlk bomba atıldı

Üsteğmen Fritz Koreuber, hava gemisini sert şekilde iskeleye doğru döndürerek, Rossopouli Köyü'nün üzerinden geçti. Saat 23.30'da sıra sıra çadırlar göründü ve komutan ilk bombaların atılmasını emretti. Bombalar, kentin kuzeydoğusuna, Kastro (Myrina) ve Rossopouli yolları arasına bırakıldı. İskeledeki nöbetçi, dev zeplinin limanın üzerindeki ikiz kubbeli kilisenin üzerinden geçtiğini gördü. Mondros'un arka tarafındaki bir evin bahçesinde 1 bomba, ardından kasabanın güneydoğusunda, bir mısır tarlasında ve futbol sahasının çevresinde 7 bomba daha patl…

SANAYİ HABER AJANSI