Li Chun: Baharın başlangıcı, doğanın uyanışı

CMG Muhabiri Liu Chun'un haberine göre Çin’de Bahar Bayramı kutlamaları devam ediyor. Çin Yeni Yılı’nın burcu yılan. Yılan, zekayı temsil ediyor. Bu nedenle bugünlerde Çin genelinde yılanın tatlı figürlerini görmek mümkün. Ayrıca, bugün, Çinliler için özel önem taşıyan bir gündür. Bugün Çin’de Li Chun sezonu kutlanıyor. Çin Ay Takvimi’ne göre, yılın 24 sezonundan ilki olan Li Chun’u kutlamak, büyük bir önem taşıyor. Baharın habercisi olan Li Chun, insanların yeni yıldan güzel beklentilerini de yansıtıyor.

Geleneksel Ay Takvimi’nin ilk sezonu

“Li”, başlamak; “Chun” ise bahar, ılıklık ve büyüm anlamındadır. Li Chun, baharın başlangıcı anlamına gelir. Bu nedenle bayramın adı Baharın Başlangıcı olarak çevirilebilir. Baharın Çinlilerin atalarının geliştirdiği 24 sezonun en başında yer alan Li Chun, eski zamanlarda önemli bayramlardan biriydi. Tüm varlıkların doğuşu ve yeni tur dönüşümü simgeleyen Li Chun, uğur anlamını taşıyordu.

 Li Chun’dan sonra her canlı içe dönük bir süreçden sonra güneşli, ılık bahar mevsimine girmiş olur. Ancak Çin güneyden kuzeye geniş bir coğrafyaya sahip olduğu için birçok bölge hala soğuk havanın etkisi altındadır ve o bölgelerde yaşayan insanlar evlerinden pek dışarı çıkmazlar. Onlar için Li Chun sadece baharın bir habercisidir.

Çin’deki 24 sezon sistemi

24 sezon, eski zamanlardan kalma  tarım medeniyetinin  bir ürünü olmakla birlikte, Çin’in geleneksel tarım toplumunda çok büyük bir rol oynamıştı.

CMG Muhabiri Liu Chun'un haberinde “Eski zamanlarda Çinlilerin ataları uzayın gizemini incelemeye başlamış ve zamanla kapsamlı bir yıldızı izleme kültürü geliştirdi. Büyükayı Takımyıldızı farklı mevsimlerde ve gecenin farklı saatlerinde kuzey yarımkürenin farklı tarafında ortaya çıktığının farkında olan Çinlilerin ataları, buna göre yön, mevsim ve sezonları belirlemiştir. Uzayın 12 aylık döngü kuralına göre hareket ettiğine inanılıyordu. Tarihi bir kitapta gök ve dünyanın sürekli daire çizip döndüğü ve üst üste dönüşler oluşturduğu belirtiliyor. Çinliler, Büyükayı Takımyıldızı’nın dört parlak yıldızdan oluşan sapının bir daire çizdiği süreye bir “yaş” derdi. Yaş kelimesi aynı zamanda yılları saymak için kullanılan yıldızların isimlerinde de geçiyor. Yaş, soğuk ve sıcağın değişmesini temsil ederdi. 24 sezonun Büyükayı Takımyıldızı’nın sapının daire çizmesine göre belirlenmesine rağmen, yıldızların daire çizmesine dünyamızın Güneş etrafında dönmesi yol açıyor. Bu nedenle sapın dönmesine göre oluşturulan sezonlar, mevcut Güneş Takvimi’ne de uyuyor” denildi.

Aslında Ay Takvimi, Güneş Takvimi’nin unsurlarını değerlendirerek oluşturuldu. Bu nedenle Çinlilerin geleneksel takvimi, Ay-Güneş Takvimi olarak tanımlanılabilir. Ay Takvimi’ne göre bir yılın normalde 353 ila 355 günü olur, Güneş Yılı’na göre 11 gün az. Çinliler buna bir çözüm bulmuştur: her 19 yıla 7 ay eklemek. Ek ayın olduğu yılın gün sayısı 383 ile 385 arasında değişir, bu uzun yılda 25 sezon yer alır, dolayısıyla Li Chun sezonuna bazen yılbaşında, bazen yıl sonunda , bazen yılın hem başında hem sonunda rastlanır. Bazen de hiç rastlanmaz.

Li Chun kutlamalarının geçmişi

Çin’de en az 3 bin yıl önce “baharı karşılama” törenleri düzenleniyordu. “Li Chun” sezonunu Han etnik grubunun yanı sıra, bazı azınlık etnik gruplar da kutluyor. 

Çin topraklarını ilk kez birleştiren Qin Hanedanı’ndan beri, “Li Chun” bahar mevsiminin başlangıcı olarak görülüyor.

Li Chun, yılın 24 sezonundan biri olarak, bir astronomik terim de sayılır; ancak tabiatta, insanların kalbinde “Li Chun”, ılımlılık, kuşların şarkısı, çiçeklerin mis kokusu, büyüme ve ekim demektir. 

CMG Muhabiri Liu Chun'un haberine göre Li Chun sezonunun şu özelliklere sahip olduğu savunuluyor: İlk 5 günde doğu rüzgarı ılık hava getirir, ikinci 5 günde yer altındaki böcekler uyanmaya başlar, üçüncü 5 günde nehirlerde buzlar erir ve balıklar su yüzeyine çıkıp yüzer.

Li Chun’a gelince insanlar, gündüzlerin uzadığını ve havanın iyice ısındığını açıkça hisseder. Hava sıcaklığında, güneş ve yağış miktarında bu zaman diliminden itibaren değişiklik olur ve belirgin bir artış görülür, tarım ürünlerinin büyümesi hızlanır. Kolza ve buğday, suya büyük ihtiyaç duyar, bu nedenle zamanında gübre verilmelidir.

Çin’de bir atasözü vardır: “Li Chun’la yağış gelir, insan erken kalkıp geç uyur”. Buna göre, insanlar erken kalkıp bahar ekimi yapmalıdır. 

Li Chun sezonuna girildikten sonra bile Çin genelinde hava yine soğuk olabilir.

Li Chun’u karşılama gelenekleri

Eski zamanlardan beri, halkın tanrılara ve atalara tapma, bereket dileme, şeytanları kovma ve benzer yeni yılı karşılama törenleri normalde Li Chun gününde veya yakın bir tarihte düzenlenirdi. Bu etkinlikler daha sonraki yıllarda yeni yılın başındaki bayram kutlamalarının çerçevesini oluşturmanın yanı sıra, gelenek olma işlevi bugüne kadar korunmuştur.

“Li Chun” sezonunda anma etkinlikleri düzenleme geleneği, en az 3 bin yıl önceye dayanıyor. O dönemde tapılan Jumang veya Mang Tanrısı, tarım işlerinden sorumlu “Bahar Tanrısı” olarak biliniyor.

Tarihi kayıtlara göre, Zhou Hanedanı(M.Ö.2046-256) döneminde Li Chun’u karşılamak için şöyle bir tören yapılırmış: Li Chun gününden 3 gün önce, imparator oruç tutup etsiz yemek yer; Li Chun gününde imparator bizzat yöneticilere başkanlık ederek, başkentin doğu yönünde 4 kilometre dışında karşılama töreni yapar, bereket diler. Jumang’ın doğu tarafında oturduğuna inanılması nedeniyle, baharı karşılama töreni doğu tarafında yapılır. Daha sonraki hanedanlarda baharı karşılama mekanı kentin doğu yönüyle sınırlı kalmadı. Song döneminde tören sarayda yapılmaya başlandı. 

CMG Muhabiri Liu Chun'un haberinde şu ifadeler yer aldı:

“Qing Hanedanı’na(1644-1911) gelindiğinde baharı karşılama töreni bütün toplumun dikkatini çeken ve halkın da katıldığı folklorik bir etkinlik haline geldi. Bu dönemde Li Chun gününde mutlaka “bahar sığırı” adı verilen sığır çekilip hafifçe dövülürdü. Bu, artık baharın başladığı, dolayısıyla tarımsal ekim çalışmalarına özen gösterilmesi gerektiği anlamına geliyordu. Bugün bu eski gelenek yeniden canlanmaya başladı.

Li Chun’la ilgili gelenekler arasında ipekle yapılan ve “Bahar Bebeği” adı verilen oyuncak bebeğin çocuğun elbisesine takılması, baharla ilgili beyitler ve resimlerin kapı veya pencerelere yapıştırılması, “Bahar Böreği” ve “Bahar Çöreği” yenmesi yer alıyor. Eskiden beyitte genellikle “Bahara Uymak” anlamındaki “宜春” karakterleri yazılırdı, iki yanında kırlangıç desenli kesme kağıt yapıştırılırdı. Daha sonra beyitler Bahar Bayramı öncesinde yapıştırılmaya başlandı. Bütün bunlar, huzurlu bir baharın simgesidir.”

Li Chun’dan sonra hava ısınmaya ve çiçekler açmaya başlayınca insanlar kırlara gider. Doğada çiçeklerin  kokusu insanları büyüler.

Li Chun sezonunda insanlar karaciğer sağlığını korumaya özen göstermeli, acı ve kuru yemeklerin aşırı tüketilmemesi önerilir.

SANAYİ HABER AJANSI