A1 Capital’den Türkiye ve dünya haberleri

A1 Capital'in raporunda ABD Başkanı Donald Trump'ın Salı günü, endüstri lideri Çin'e karşı bir hamle olarak, ABD'nin tüm kritik mineral ithalatına potansiyel yeni tarifeler getirilmesi için bir soruşturma emri verdiği belirtildi. ABD'nin, minerallerin işlenmiş versiyonları için Pekin ve diğerlerine aşırı derecede bağımlı olduğu aktarılırken değerlendirmede Türkiye ve dünya gündemine ilişkin şu bilgiler verildi:

“Örneğin, Çin, ABD Jeolojik Araştırması tarafından kritik kabul edilen 50 mineralin 30'unun en büyük küresel üreticisi ve son aylarda ihracatı kısıtlıyor. Trump, Ticaret Bakanı Howard Lutnick'e 1962 Ticaretin Genişletilmesi Yasası'nın 232. Bölümü uyarınca ulusal güvenlik incelemesi başlatması talimatını veren bir emir imzaladı.

“ABD Hazine Bakanı Scott Bessent Yahoo Finance ile yaptığı bir söyleşide, tahvil piyasasındaki dalgalanmaya rağmen Çin'in Hazine tahvillerini silah olarak kullanacağı yönündeki endişeleri reddetti ve Çin'in güçlü Hazine tahvillerini ABD'ye ekonomik zarar vermek için kullanma riskinin bulunmadığını söyledi. Bessent, “Eğer Hazine tahvilleri belirli bir seviyeye ulaşırsa ya da Federal Rezerv yabancı bir ülkenin -düşman demeyeceğim ama yabancı bir rakibin- ABD devlet tahvili piyasasını silah olarak kullandığına ya da siyasi kazanç için istikrarsızlaştırmaya çalıştığına inanırsa, eminim ki birbirimizle bağlantılı olarak bir şeyler yapardık, ancak bunu henüz görmedik” dedi.

“Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, ABD-Çin arasında patlak veren ticaret savaşı hakkında, “Top Çin'in sahasında. Çin'in bizimle bir anlaşma yapması gerekiyor, bizim onlarla bir anlaşma yapmamız gerekmiyor” dedi. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, ABD'nin Çin'e uyguladığı yüzde 145'lik gümrük vergisinin ardından ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin ile bir ticaret anlaşması yapmaya açık olduğunu belirtti. Leavitt, Trump'ın ticaret anlaşması için ancak ilk hamleyi Çin'den beklediğini ifade ederek, “Top Çin'in sahasında. Çin'in bizimle bir anlaşma yapması gerekiyor, bizim onlarla bir anlaşma yapmamız gerekmiyor. Çin bizim sahip olduğumuz şeyi istiyor. ABD tüketicisini ya da başka bir deyişle paramıza ihtiyaçları var. Başkan, Çin ile bir anlaşmaya açık olduğunu bir kez daha açıkça ifade etti” dedi.

“ABD Dışişleri Bakanlık Sözcüsü Tammy Bruce günlük basın toplantısında konuştu. Dışişleri Bakanlığının, yurt dışındaki yardım ve projeleri kapsayan 214 milyon dolarlık 139 hibeyi daha iptal ettiğini belirten Bruce, “Amerikan vergi mükellefleri yanlış yönlendirilmiş programları finanse etmemeli. Önceki yönetimin bıraktığı karmaşayı temizliyoruz” dedi.

“OECD'ye göre ABD, Başkan Donald Trump'ın anlaşmaya yönelik eleştirilerine rağmen, dönüm noktası niteliğindeki küresel vergi anlaşmasını müzakere etme çabalarına katılıyor. Genel Sekreter Mathias Cormann Financial Times'a yaptığı açıklamada ABD'nin uygulamaya ilişkin teknik endişeler de dahil olmak üzere aktif tartışmalara katıldığını söyledi. Cormann Yunanistan'da düzenlenen Delphi Ekonomik Forumu çerçevesinde yaptığı açıklamada “Görüşmelere devam ediyoruz” dedi.
ABD Ticaret Bakanlığı Salı günü yaptığı açıklamada, Nvidia'nın H20 ve AMD'nin MI308 yapay zeka çipleri ve bunların muadilleri için Çin'e yeni ihracat lisanslama gereklilikleri getirdiğini söyledi. Bir Ticaret sözcüsü, “Ticaret Bakanlığı, ulusal ve ekonomik güvenliğimizi korumak için Başkan'ın direktifine göre hareket etmeye kararlıdır” dedi.

“Nvidia, H20 devrelerine ileri seviye çiplerin Çin'de kullanılmasını önüne geçmek için getirilen yeni ihracat kısıtlamalarının 5,5 milyar dolara mal olmasının beklediğini bildirdi. Nvidia, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonuna (SEC) konuya ilişkin bildirimde bulundu. Bildirimde, ABD hükümetinin H20 entegre devrelerinin Çin'e ve belirli diğer ülkelere sevkiyatı için lisans zorunluluğu getirdiği aktarıldı.

“ABD Başkanı Donald Trump'ın yeni tarifeleri, ABD'li yarı iletken ekipmanı üreticilerine yılda 1 milyar dolardan fazla kayba neden olabilir. Reuters'ın haberine göre, en büyük üç ABD'li çip ekipmanı üreticisinin – Applied Materials, Lam Research ve KLA – tarifelerle ilgili olarak bir yıl içinde yaklaşık 350 milyon dolar zarar edebileceğini söyledi. Onto Innovation gibi daha küçük rakipler de on milyonlarca dolarlık ek harcamayla karşı karşıya kalabilir.

“Çin'in, ABD'nin yüzde 145’lik gümrük vergisi uygulama kararına misilleme olarak yerli havayolu şirketlerine Boeing uçakların alımını durdurma talimatı verdiği bildirildi. ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da duyurduğu karşılıklı gümrük vergileri küresel ticaret savaşı endişelerini artırırken, Çin'den ABD’ye bir misilleme daha geldi. ABD basınında yer alan haberlere göre, Çin’in ABD'nin yüzde 145’lik gümrük vergisi uygulama kararına karşılık, yerli havayolu şirketlerine Boeing uçakların alımını durdurma talimatı verdiği bildirildi.

“Çin ekonomisi ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 5,4 büyüyerek beklentileri aştı, ancak ABD ile tırmanan ticaret savaşı görünümü kararttı ve Pekin üzerinde daha fazla teşvik uygulaması için baskıyı artırdı. Analistler, ilk çeyrek GSYH'nın önceki üç aydaki yüzde 5,4'ten yavaşlamasını ve bir önceki yıla göre yüzde 5,1 artmasını bekliyorlardı. Pekin bu yıl “yaklaşık yüzde 5” ekonomik büyüme hedefliyor, analistler bu hedefin uzun süren emlak krizi, durgun iç talep ve ABD Başkanı Donald Trump'ın kapsamlı ticaret savaşı göz önüne alındığında iddialı olduğunu söylüyorlar. Çeyrek dönem bazında GSYH Ocak-Mart döneminde yüzde 1.2 artarak yüzde 1.4'lük artış beklentisinin altında kaldı ve bir önceki çeyrekteki yüzde 1.6'lık artışla karşılaştırıldı.

“Çin'in son konut piyasası verileri, konut fiyatlarının ve emlak yatırımlarının düşüşte olduğunu, ancak Pekin'in ABD'nin gümrük vergisi artışlarının ardından hala zayıf olan iç talebi artırmak için teşvikler sunmasıyla bazı küçük istikrar işaretleri olduğunu gösterdi. Ulusal İstatistik Bürosu'ndan alınan rakamlar, Şubat ayında 45 olan konut fiyatlarının Mart ayında 41 şehirde aylık bazda düştüğünü gösterdi. Yıllık bazda, büyük şehirlerdeki ortalama konut fiyatları Mart ayında yüzde 5,0 düşerek Şubat ayında kaydedilen yüzde 5,2'lik düşüşten biraz daha iyi bir seviyede gerçekleşti. 70 şehir arasında 68'inde yıllık bazda fiyat düşüşü kaydedilirken, bu oran Şubat ayındakiyle aynı oldu. İstatistik bürosuna göre Çarşamba günü açıklanan ayrı bir veri, emlak yatırımlarının ilk çeyrekte yüzde 9,9 azaldığını ve Ocak-Şubat döneminde görülen yüzde 9,8'lik düşüşün biraz daha genişlediğini gösterdi.

“Resmi verilere göre Çin'de emlak yatırımları Ocak-Şubat döneminde yüzde 9,8 düştükten sonra 2025 yılının ilk üç ayında bir önceki yıla göre yüzde 9,9 azaldı. Ocak-Mart döneminde yüzölçümüne göre emlak satışları bir önceki yıla göre yüzde 3,0 azalırken, ilk iki ayda yüzde 5,1 daraldı. Yüzölçümüne göre ölçülen yeni inşaat başlangıçları Ocak-Şubat döneminde yüzde 29,6 düştükten sonra yüzde 24,4 azaldı. Çinli emlak geliştiricileri tarafından toplanan fonlar ilk iki aydaki yüzde 3,6'lık düşüşün ardından yüzde 3,7 azaldı.

“Çin'in sanayi üretimi Mart ayında bir önceki yıla göre yüzde 7,7 artarak Ocak-Şubat dönemindeki yüzde 5,9'luk büyümeden daha hızlı bir artış gösterdi. Ulusal İstatistik Bürosu tarafından açıklanan veriler, sanayi üretiminin analistlerin yüzde 5,8'lik büyüme tahminini aştığını gösterdi. Tüketimin bir göstergesi olan perakende satışlar, ilk iki aydaki yüzde 4,0'lık büyümeden sonra Mart ayında yüzde 5,9 arttı. Analistler yüzde 4,2'lik bir artış bekliyorlardı. Sabit varlık yatırımları yüzde 4,1'lik büyüme tahminine kıyasla yüzde 4,2 oranında genişledi. Yılın ilk iki ayında yüzde 4,1 oranında büyümüştü.

“Goldman Sachs ekonomistleri, Çin'in ekonomik büyümesinin ABD gümrük vergilerinden kaynaklanan güçlü rüzgarlar nedeniyle ikinci çeyrekte anlamlı bir şekilde düşebileceğini öne sürdüler. Goldman Sach, ilk çeyrek GSYH ve Mart ayı faaliyet verilerinin piyasa beklentilerini genel olarak aşmasına rağmen, ikinci çeyrekte ardışık büyümenin düşmesini bekliyor. “Daha fazla politika gevşemesi için aciliyetin arttığına ve mali genişlemenin muhtemelen büyümeyi istikrara kavuşturmak için ağır yükün çoğunu kaldıracağına inanıyoruz” diyen Goldman Sachs, ancak bunun şiddetli dış şokları tamamen telafi etmek için yeterli olmayacağını da belirtti.

“Japonya'nın çekirdek makine siparişleri Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 4,3 arttı. Ekonomistler yüzde 0,8'lik artış tahmin ediyorlardı. Verilere göre, önümüzdeki altı ila dokuz aydaki sermaye harcamalarının öncü göstergesi olarak kabul edilen ve oldukça değişken bir veri serisi olan çekirdek siparişler, Şubat ayında yıllık bazda yüzde 1,4'lük düşüş tahminine karşılık yüzde 1,5 arttı.

“Japonya Merkez Bankası (BOJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD tarifeleri Japonya ekonomisine zarar verirse merkez bankasının politika eylemi alması gerekebileceğini belirterek, bankanın faiz artırım döngüsüne ara verme potansiyelini sinyalini verdi. Ueda, ABD Başkanı Donald Trump'ın politikalarına ilişkin risklerin Şubat ayından bu yana BOJ'un öngördüğü “kötü senaryoya doğru yaklaştığını” ve son gelişmelerin şirket ve hanehalkı güvenini zaten etkilediğini söyledi.

“Morgan Stanley Araştırma ekibi, küresel ve Asya/gelişen piyasalar GSYİH büyüme tahminlerinin düşürülmesi ve güncellenen FX projeksiyonları gibi faktörler nedeniyle çeşitli Asya hisse senedi endeksleri için Aralık 2025 hedeflerini düşürdü. Ekip, “Baz senaryoda mevcut spot seviyelerden yukarı yönlü çok az potansiyel görüyoruz ve kısa vadede riskler aşağı yönlü” dedi. Morgan Stanley'in Aralık 2025 için; Topix Endeksi'ni 2.600 (önceki: 3.000) Hang Seng Endeksi'ni 20.800 (önceki: 24.0009, Hang Seng China Enterprises Endeksi'ni 7.700 (önceki: 8.600) ve CSI 300 Endeksi'ni 3.830 (önceki: 4.200) olarak öngörüyor.

“Kanada Maliye Bakanlığından yapılan açıklamada, otomobil üreticilerine, üretimlerine ülkede devam etmeleri karşılığında ABD'de monte edilmiş ve ABD-Meksika-Kanada anlaşması şartlarına uygun araçları Kanada'nın uyguladığı misilleme tarifelerden muaf olarak ithal etme hakkı tanınacağı aktarıldı. Açıklamada, bir şirketin tarifesiz ithal edebileceği araç sayısının, Kanada'daki üretiminde veya yatırımlarında azalma olması halinde düşürüleceği kaydedildi. ABD'den ithal edilen bazı ürünlerde de 6 aylık geçici vergi muafiyeti uygulanmasının planlandığı belirtilen açıklamada, bu ürünlerin Kanada'daki imalat, işleme, gıda ve içecek ambalajlama süreçlerinde kullanılan girdiler ile sağlık, kamu güvenliği, ulusal güvenlik gibi alanlarda kullanılan ürünleri kapsadığı bildirildi.

“Avustralya'da iş ilanları sayısında Şubat ayında başlayan gerileme, Mart ayında da devam etti. Avustralya İş ve Yetenek Ofisi (LMIP) tarafından yapılan açıklamaya göre, iş ilanları mevsimsel düzeltilmiş verilerle Mart ayında bir önceki aya göre yüzde 2,5 veya 5 bin 200 adet azalarak 204 bin 500 seviyesine indi.”

SANAYİ HABER AJANSI