Dünya CO2 emisyonlarının yarısı 36 fosil yakıt firmasından geliyor

Araştırmacılar, verilerin şirketlerin iklim krizine olan katkılarından sorumlu tutulması için gerekçeleri güçlendirdiğini söylüyor

Dünyanın sıcaklık artışını uluslararası olarak kabul edilen hedef olan 1,5C ile sınırlama şansının yüksek olması için küresel emisyonların 2030 yılına kadar yüzde 45 oranında düşmesi gerekiyor. Ancak emisyonlar hala artıyor ve gezegen genelinde hayatları ve geçim kaynaklarını alan aşırı hava koşullarını daha da kötüleştiriyor.

Uluslararası Enerji Ajansı, 2021'den sonra başlatılan yeni fosil yakıt projelerinin 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşmakla bağdaşmadığını söyledi. Carbon Majors veritabanındaki 169 şirketin çoğu, o dönemde kayıtlara geçen en sıcak yıl olan 2023'te emisyonlarını artırdı.

BM'nin iklim şefi Christiana Figueres, 2015 Paris anlaşmasının imzalanması sırasında, “Bu şirketler, üretimi yavaşlatma planları olmadan dünyayı fosil yakıtlara bağlı tutuyor, bilim açık: Daha fazla fosil yakıta ve daha fazla çıkarıma doğru geriye gidemeyiz. Bunun yerine, insanlar ve gezegen için çalışan karbondan arındırılmış bir ekonomik sistemin birçok olasılığına doğru ilerlemeliyiz.” demişti.

Carbon Majors raporunu hazırlayan düşünce kuruluşu InfluenceMap'ten Emmett Connaire, “Küresel iklim taahhütlerine rağmen, dünyanın en büyük fosil yakıt üreticilerinden küçük bir grup, üretimi ve emisyonları önemli ölçüde artırıyor. Araştırma, bu şirketlerin iklim krizi üzerindeki orantısız etkisini vurguluyor ve kurumsal sorumluluğu uygulama çabalarını destekliyor.” dedi.

Carbon Majors verileri, ABD'de fosil yakıt şirketlerinden iklim hasarları için tazminat talep eden New York ve Vermont eyaletlerinde çıkarılan yasaları destekleyen kanıt olarak kullanıldı. Veriler ayrıca hukuk grupları tarafından fosil yakıt yöneticilerine karşı olası cezai suçlamalara destek olarak gösterildi ve ClientEarth'ün BlackRock'a yatırımcıları yanılttığı yönündeki şikayeti gibi düzenleyici eylemlerde referans alındı.

Carbon Majors raporu, 2023 yılında 169 büyük şirketin ürettiği kömür, petrol ve gazın yakılmasıyla salınan emisyonları hesaplıyor. Veritabanı ayrıca 2023 yılında yüzde 6,5 oranında artan çimento üretiminden kaynaklanan emisyonları da içeriyor.

2023 yılında küresel emisyonların yarısından sorumlu olan 36 şirket arasında China Energy, National Iranian Oil Company, Rusya'nın Gazprom ve BAE'nin Adnoc gibi devlet şirketleri yer alıyor. Bu gruptaki hissedarlara ait şirketler arasında Brezilya merkezli Petrobras ve İtalya'dan Eni yer alıyor.

36 şirket, 25'i devlete ait işletmeler tarafından domine ediliyor. Bunlardan 10'u dünyanın en çok kirleten ülkesi olan Çin'de. 2023'te sayılan emisyonların yüzde 41'inin kaynağı kömür, yüzde 32'sinin petrol, yüzde 23'ünün gaz ve yüzde 4'ünün çimentoydu.

Carbon Majors veri seti ayrıca 1854'ten 2023'e kadar olan tarihsel emisyonları da içeriyor. Sanayi Devrimi'nden bu yana fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarının üçte ikisinin 180 şirketten kaynaklandığını ve bunlardan 11'inin artık var olmadığını gösteriyor.

Fosil Yakıtların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması Girişimi başkanı Kumi Naidoo şunları söyledi: “İnsanlık tarihinde kritik bir anda yaşıyoruz. Hükümetlerin harekete geçip yetkilerini kullanarak kendimizi içinde bulduğumuz krizin temel nedenini, yani fosil yakıtların yayılmasını sona erdirmeleri çok önemli.”

SANAYİ HABER AJANSI