2023 AĞUSTOS AYI H-ÜFE ORANLARI

Enflasyon halk arasında bilindiği gibi hayat pahalılığı anlamına gelmemektedir. Genel olarak fiyatların yükselmesi, alım gücünün azalması anlamında kullanılır ve birkaç çeşidi vardır. Tüketici fiyat enflasyonu, üretici fiyat enflasyonu (talep enflasyonu, arz enflasyonu) en çok karşımıza çıkan çeşitleridir. Bunun dışında bir de hizmet üretici fiyat enflasyonundan söz edebiliriz.

Ülkemizde hizmet üreten işletmelerin hizmet verenlere ödedikleri ücretler de doğal olarak artmaktadır. İşte bu tür yükselişler hizmet enflasyonu olarak adlandırılır. Örneğin bir doktor hastalarına hizmet verir, bir avukat müvekkilinin işi için çalışır, bir muhasebeci şirketler için hizmet verir. Bunun dışında oteller, hastaneler, ulaşım hizmetleri, yazılım firmaları da hizmet işletmesi kategorisindedir.

Milli gelir, belli bir zaman içinde ülkede üretilen mal ve hizmetler toplamı olarak tanımlandığını düşünürsek hizmet işletmelerinin de ülke kalkınmasına katkı sağladıkları ortadadır. Aynı şekilde dış ticaret açığı ithalat ve ihracat arasındaki farktır ama buna yabancı ülkelere yapılan hizmet rakamları eklendiğinde cari açık olarak tanımlanır.

Hizmet enflasyonunu belirleyen en önemli etken ülkedeki çalışanlara ödenen ücretlerdir. Asgari ücret ne kadar yüksek olursa hizmet enflasyonu da o kadar yüksek olacaktır. Çünkü asgari ücret arttırıldığı zaman diğer çalışanların ücretleri de yaklaşık aynı oranda artmaktadır.

Ülkemizde enflasyon tahminleri, merkez bankası başkanımız tarafından 2023 yılı sonu için %24,2 den %58 e revize edilmiş, orta vadeli planda ise %65 olarak düzeltilmiştir. Ancak genel olarak bakıldığında döviz kurları son günlerde yükselişini durağanlığa bırakmış, akaryakıta %90 oranında astronomik zam yapılmış, vergiler de arttırılmıştır ve yoluna girmesi için zamların durağanlaşacağını öngörmek gerekir. Enflasyonu yükselten şu anda bir sebep de iç talep etkeni olduğu görülüyor. Yukarıda kısaca bahsetmeye çalıştığım gibi talep enflasyonu ile karşı karşıyayız. En basit ifade ile” nasıl olsa zam gelecek paramın yettiği kadar ihtiyacım olmasa da satın alayım” düşüncesi ile oluşan talep arz ve talep kanununa göre fiyatları yükseltmektedir. Tabi bu arada gereksiz yere fiyatları yükseltenleri de unutmamak gerekir. Örneğin 10 TL ye alınan bir ürün 12 TL ye satılırken 10 TL ye alamayacağım için fiyatını 15 TL ye yükseltmek ticari etik kurallarına aykırıdır.

Yukarıda bahsetmeye çalıştığım gibi 2023 yılı sonu için hedeflenen %65 oranında enflasyon oranı, maalesef yıl sonuna üç ay kala %61,53 e kadar yükselmiştir. Dolayısıyla T.C. Merkez Başkanı tarafından açıklanan hedefin tutmayacağını tahmin etmek zor değildir.

Hizmet üretici fiyat endeksi TÜİK tarafından açıklandı. Buna göre; Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE) yıllık %79,95, aylık %5,25 arttı

H-ÜFE 2023 yılı ağustos ayında bir önceki aya göre %5,25, bir önceki yılın aralık ayına göre %69,13, bir önceki yılın aynı ayına göre %79,95 ve on iki aylık ortalamalara göre %80,27 artış gösterdi.

Ulaştırma ve depolama hizmetleri yıllık %62,80 arttı

Bir önceki yılın aynı ayına göre, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde %62,80, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde %102,12, bilgi ve iletişim hizmetlerinde %83,41, gayrimenkul hizmetlerinde %66,83, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde %99,59, idari ve destek hizmetlerde %104,93 artış gerçekleşti.

Ulaştırma ve depolama hizmetleri aylık %6,35 arttı

Bir önceki aya göre, ulaştırma ve depolama hizmetlerinde %6,35, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde %6,22, bilgi ve iletişim hizmetlerinde %2,23, gayrimenkul hizmetlerinde %3,62, mesleki, bilimsel ve teknik hizmetlerde %1,93, idari ve destek hizmetlerde %5,85 artış gerçekleşti.

Yıllık H-ÜFE’ye göre 7 alt sektör daha düşük, 20 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi

H-ÜFE sektörlerinden su yolu taşımacılığı hizmetleri %16,48, hava yolu taşımacılığı hizmetleri %37,83, depolama ve destek hizmetleri (taşımacılık için) %55,95 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık bina ve çevre düzenleme (peyzaj) hizmetleri %140,15, reklamcılık ve piyasa araştırması hizmetleri %115,17, mimarlık ve mühendislik hizmetleri; teknik test ve analiz hizmetleri %106,73 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Kaynak: SANAYİ HABER AJANSI