OSB’LERDE İLAN VE REKLAM VERGİSİ

• Belediyeler tarafından; ilan ve reklam vergisinin, belediye sınırları içerisinde yer alan Organize Sanayi Bölgelerindeki ilan ve reklamlar için de tahakkuk ve tahsil edilip edilemeyeceği tartışma konusu olmaktadır. Bu yazıda, konuya ilişkin yasal düzenlemeler de dikkate alınarak hukuki değerlendirme yapılmış ve konuya ilişkin içtihatlara yer verilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca belediyeler; belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklamdan ilan ve reklam vergisi tahsil eder. Bu verginin konusuna, mükellefine, istisna ve muafiyetlerine, tarife ve oranına, tarhı ve ödenmesine ilişkin hususlara da aynı kanunda yer verilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’na göre; büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirleme görevi, büyükşehir belediyelerine aittir. Bu doğrultuda büyükşehir belediyesinin yetki alanında ve yetki alanına cephesi bulunan binalar üzerinde bulunan her türlü ilân ve reklamlardan tahsil edeceği ilan ve reklam vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri, belediyenin gelir kalemleri arasında sıralanmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre ise reklam panoları ve tanıtıcı tabelalar konusunda standartlar getirmek belediyenin görevidir. Kanunda belediyenin gelirleri arasında, kanunlarla gösterilen belediye vergi, resim, harç ve katılma payları da sayılmıştır. İlan ve reklam vergisi de bunlardan birisidir.

İlan ve reklam vergisinin, belediye sınırları içerisinde yer alan Organize Sanayi Bölgelerindeki ilan ve reklamlar için tahsil edilip edilemeyeceği ise tartışma konusu olmaktadır. Bu sorunun çözümünde konuyla ilgili yasal düzenlemeleri birlikte yorumlamak gerekmektedir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki;  ilan ve reklam vergisinin istisna ve muafiyetlerinin düzenlendiği Belediye Gelirleri Kanunu’nun 14. maddesinde, OSB tüzel kişiliklerine veya OSB katılımcılarına yer verilmemiştir.

Bununla birlikte Büyükşehir Belediye Kanunu’nda, “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu kapsamında organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar” Kanunun kapsamı dışında bırakılmış, Belediye Kanunu’nda ise “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu hükümleri saklıdır.” denilmiştir.

4562 sayılı OSB Kanunu’na bakıldığında ise, OSB’lerin gelirleri arasında “ilan ve reklam gelirleri”ne yer verildiği görülmektedir. Bu gelirin, ilan ve reklam vergisi anlamına gelmediği; örneğin, OSB’nin mülkiyet veya tasarrufunda bulunan ışıklı veya ışıksız tabelaların reklam amaçlı kiralanması gibi faaliyetlerden elde edilen gelirleri ifade ettiği söylenebilir.

Vergilerin kanuniliği ilkesi gereği; bir verginin konu, mükellef, vergiyi doğuran olay, matrah gibi temel unsurlarının açıkça kanunla düzenlenmesi zorunludur. İlan ve reklam vergisine ilişkin tüm bu unsurlar Belediye Gelirleri Kanunu ile düzenlenmiş ve tahsil yetkisi de belediyelere özgülenmiştir. OSB Kanunu’nda ise bu vergiye ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır. Ayrıca OSB’ler, birtakım kamusal yetkilerle donatılmış özel hukuk tüzel kişileri olmakla birlikte, vergi tahakkuk ve tahsil etme yetkisine sahip olan bir vergi idaresi niteliği de taşımamaktadır.

Buna göre ilan ve reklam vergisinin, 4562 sayılı OSB Kanunu ile OSB’lere tanınan bir yetki ve sorumluluk olmadığı açıktır. Bu nedenle de; belediye sınırları içindeki OSB’lerde yer alan ilan ve reklamların, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun yetki kapsamı dışında kalmadığı ve belediyelerin ilan ve reklam vergisi tahsil etme yetkisinin bulunduğu sonucuna varılmalıdır.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayımlanan 26.10.2015 tarihli bir özelgede de;^[1] “Büyükşehir belediyesi sınırları içinde bulunan organize sanayi bölgelerinde yer alan sanayi kuruluşlarının, büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yollar üzerinde bulunan kendi binaları ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilan ve reklamlarının vergileri büyükşehir belediyesine, büyükşehir ilçe belediyesi sınırları içinde yapılacak ilan ve reklamlarının vergileri ise, büyükşehir ilçe belediyelerine ödenmesi gerekmektedir.” denilmiştir.

Kanaatimizce de belediyelerin yetki alanı içerisindeki OSB’lerde bulunan ilan ve reklamlardan vergi tahsil edilebilmesi gerekmektedir. OSB gelirleri arasında sayılan ilan ve reklam gelirleri ise OSB’nin tasarrufundaki ışıklı veya ışıksız tabelalardan elde ettiği veya benzeri gelirler olarak anlaşılmalı, belediyelere ait ilan ve reklam vergisi tahsil yetkisini ortadan kaldıran bir hüküm olarak yorumlanmamalıdır.

Bununla birlikte, OSB sınırları içinde bulunan reklam tabelaları nedeniyle Büyükşehir Belediyesince tahakkuk ettirilen ilan ve reklam vergisinin iptali talebiyle açılan bir davada, vergi mahkemesince verilen kararın temyizi üzerine Danıştay 9. Dairesi tarafından verilen kararda; “… 5216 sayılı Büyükşehir Belediyeleri Kanunu’nun 7’nci maddesi ile Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve sorumlulukları belirtildikten sonra, sondan bir önceki fıkrasında “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve Organize Sanayi Bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar bu kanun kapsamı dışındadır.” hükmüne yer verilmiştir. Aynı Kanunun 23. maddesinin (e) bendinde, Büyükşehir Belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve ana yollar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilan ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri, Büyükşehir Belediyesinin gelirleri arasında sayılmıştır.

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun “Gelirler” başlıklı 12. maddesinde Organize Sanayi Bölgesi’nin gelirleri arasında ilan ve reklam gelirlerine de yer verilmiştir. Aynı Kanun’un 21’nci maddesinde ise, “Organize Sanayi Bölgeleri tüzelkişiliği, bu kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” hükmü yer almıştır.

Dosyanın incelenmesinden; organize sanayi bölgesinde işyeri bulunan davacı şirket nezdinde yapılan yoklama ile ilan ve reklam panoları bulunduğu tespit edilerek resen ilan ve reklam vergisi tahakkuk ettirildiği, tahakkuk ettirilen verginin ihtirazi kayıtla ödenmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır...” gerekçesine yer verilerek, OSB’de yer alan reklam tabelalarının, davalı belediyenin yetki alanı içinde bulunmadığından davalı Belediyece tahakkuk ettirilen dava konusu ilan reklam vergisinin hukuka uygun olmadığı yönünde karar verilmiştir.[2]

Benzer bir olayda da OSB’de yer alan bir işyeri için Ankara Büyükşehir Belediyesince tahakkuk ettirilen ilan ve reklam vergisi dava konusu edilmiş; vergi mahkemesinin “OSB Kanununda ilan ve reklamlar bakımından vergiden söz edilmediği, gelir ibaresine vurgu yapıldığı, verginin sadece kanunlarla yetkilendirilen organlarca tahsil edilebileceği, buna göre büyükşehir belediyesi yetki alanındaki OSB’lerde yer alan kuruluşların da belediyeye ilan ve reklam vergisi ödemesi gerektiği” yönündeki kesin kararını,  kanun yararına temyiz başvurusu nedeniyle inceleyen Danıştay 9. Dairesi, bu konudaki görüşünü yineleyerek, “Büyükşehir Belediyesi Kanununda, OSB Kanunuyla OSB’lere tanınan yetki ve sorumlulukların kanun kapsamı dışında tutulduğu, OSB Kanununda da OSB gelirleri arasında ilan ve reklam gelirlerine yer verildiği,  bu nedenle OSB’de yer alan reklam tabelalarının belediyenin yetki alanında bulunmadığı” gerekçesiyle kanun yararına bozmuştur.

^[1] Gelir İdaresi Başkanlığı (Manisa Vergi Dairesi Başkanlığı), “OSB’de ilan ve reklam vergisi tahsil etme yetkisi hk.” konulu Özelge, evrak tarihi: 26.10.2015, evrak sayısı: 85373914-

175.02[66.01.03]-116, Erişim Tarihi: Eylül 28, 2020, https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat.

[2] D9.D, 08.04.2015, E.2012/10592,

Kaynak: SANAYİ HABER AJANSI