AKARYAKIT FİYATLARI

Ülkemizin dışa bağımlı olduğu en önemli ihtiyaçlarından biri de akaryakıttır ve bu ürünü dışarıdan ithal etmek durumunda olduğumuz için dış ticaret açığımızı da etkilemektedir.

Fiyatların yükselmesine neden olan üç önemli etken şu şekilde sıralanabilir.

*Brent petrol fiyatları

*Döviz fiyatlarının yükselmesi

*Akaryakıttan alınan ÖTV oranının yükseltilmesi

Akaryakıttan alınan KDV oranı diğer ürünlerle birlikte %18 de %20 ye yükseltilmişti. ÖTV miktarı ise benzinden 7,52, mazottan 7,05, otogazdan ise 5,77 TL dir. Yani alınan vergi oranı yaklaşık %20 civarındadır. Öncelikle petrol ve brent petrol tanımlarını yazalım.

Petrol: Neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşan, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendine özgü kokuya sahip, yer altından çıkarılıp işlenen doğal yanıcı mineral yağı. Petrol günümüzde en değerli yer altı madenlerinden biri olduğu için ‘siyah altın’ olarak da anılır.

Brent petrol, Kuzey denizinden çıkarılan ve varili uluslararası standart kabul edilen ham petrol türü. ABD’deki NYMEX ile birlikte dünya çapında petrol fiyatlarının oluşmasında gösterge niteliğindedir. Petrol fiyatları, genellikle varil fiyatı üzerinden belirlenir, 1 varil 158.987 litredir.

Türkiye’de benzin ve motorin fiyatları hesaplanırken; Gümrüksüz rafineri fiyatına ÖTV ve EPDK payının eklenmesiyle KDV hariç Rafineri satış fiyatı bulunuyor.

Gümrüksüz Rafineri Fiyatı hesaplanırken ise, Akdeniz-İtalyan piyasasında yayınlanan günlük CIF Akdeniz ürün fiyatları ve günlük Dolar kuru takip edilerek, belli bir fiyat değişim farkında gümrüksüz rafineri tavan satış fiyatı elde ediliyor.

Bilindiği üzere akaryakıt ürünlerine gelen zamlar tüm sanayi ürünlerini olumsuz şekilde etkilemektedir. Öte yandan geçtiğimiz günlerde yaşadığımız artış oranı da eylül ayı enflasyon oranlarının yükselmesine sebep olacaktır.

Sözcü gazetesinin haberine göre;

Petrol fiyatlarındaki artışla birlikte akaryakıt fiyatları zamlandı, enflasyon endişesi büyüdü. Peki petrol fiyatları neden artıyor? Yükseliş nereye kadar sürecek ve ekonomiye etkileri ne olacak?

Petrol fiyatları son günlerde varil başına 90 doların üzerine çıkarak son 10 ayın en yüksek seviyelerine ulaştı. Petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle akaryakıt fiyatları da zamlandı.

Son yapılan zamla birlikte benzinin litre fiyatı 38,52 TL seviyesine çıktı. Motorin ise pek çok şehirde 40 liranın üzerine çıktı. Petrol ve akaryakıt fiyatlarındaki artış tüm dünyada enflasyona ilişkin korkuları yeniden ateşledi.

Suudi Arabistan ve Rusya’nın üretimi kısıtlama yönündeki kararları petrol arzının azalmasına ve stokların düşmesine neden oldu. Riyad ve Moskova geçen hafta üretim ve ihracat kesintilerini 2023’ün geri kalanı için uzattığını açıkladı.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ve OPEC, yakın zamanda, kesintilerin sürdürülmesinin bu yıl petrol piyasalarında açık yaratacağı yönünde yeni tahminler yayınladı. IEA bu hafta yaptığı açıklamada, “Suudi-Rusya ittifakı petrol piyasalarında zorlu bir mücadeleye neden oldu” dedi.

Öte yandan ABD gibi büyük enerji tüketicisi ülkelerde ekonomik koşulların beklenenden daha iyi seyretmesi, 2023’te küresel petrol talebinde yeni rekorların oluşmasına neden oldu. Dünyada bu yıl günde benzeri görülmemiş şekilde 101,8 milyon varil petrol tüketilmesi bekleniyor.

Washington merkezli Eurasia Group analistlerinden Raad Alkadiri, “Petrol talebinin istikrarlı olması ve Suudi Arabistan ile OPEC’in yaptığı arz yönetimi, hazirandan bu yana piyasa duyarlılığında büyük bir dalgalanmaya neden oldu” dedi.

Brent ham petrolü, 14 Eylül Perşembe günü varil başına 93,70 dolara yükseldi. Batı Teksas Ham petrolü ise 90,16 dolar oldu. Her iki gösterge de 2023’ün en yüksek seviyelerine ulaştı. Brent petrol haziran ayından bu yana yüzde 25’ten fazla artmış oldu.

Pek çok analist, güçlü talep, sıkışık arz ve ABD yönetiminin fiyatları sınırlayacak araçlarının bulunmaması gibi sebeplerle petrolün önümüzdeki haftalarda 100 doları aşabileceğini öngörüyor.

Enverus Intelligence Research analisti Al Salazar, “Küresel petrol talebi rekor seviyelerde ve OPEC buna rağmen üretimi kesiyor. Ham petrol ve ürün stokları nispeten düşük. Basit matematik Brent petrolün 100 dolar olması anlamına geliyor” dedi.

Petroldeki yükseliş enflasyonda yeniden ivmelenmeyi de tetikliyor. ABD Merkez Bankası’nın (Fed) fiyatları kontrol altına alma çabasının meyve vermeye başladığı dönemde enflasyonun tekrar rotadan çıkması büyük tehlike olarak görülüyor.

ABD’de bu hafta açıklanan verilere göre ağustosta yıllık enflasyon yüzde 3,7 oldu. Geçen ay bu rakam yüzde 3,2 seviyesindeydi. Tüketici fiyatlarındaki yüzde 3,7’lik artışın temel nedeni ise yüksek petrol fiyatlarıydı.

ABD’de benzin fiyatları perşembe günü galon başına 3,86 dolara yükseldi. Nakliye, tarım ve diğer endüstriler için kritik önem taşıyan motorin fiyatı da son üç ayda neredeyse yüzde 20 artarak galon başına 4,53 dolara yükseldi.

Kaynak: SANAYİ HABER AJANSI