ENFLASYONDA MAYIS AYI DEĞERLENDİRMESİ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Mayıs 2025’e ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu yayımladı. Raporun geneline bakıldığında, enflasyonda yıl başından bu yana gözlenen düşüş eğiliminin bu ayda da sürdüğü anlaşılıyor. Ancak bu düşüşler her grupta aynı düzeyde değil. Genel tabloyu toparlayacak olursak: Evet, fiyat baskısı azalmaya başladı ama hâlâ kırılgan alanlar var. Özellikle kira, dayanıklı tüketim malları ve bazı gıda kalemlerinde hâlâ ciddi baskı gözleniyor.

GIDA FİYATLARINDA GÖZLE GÖRÜLÜR RAHATLAMA

Mayıs ayında en dikkat çekici gelişmelerden biri gıda fiyatlarındaki düşüş oldu. Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda fiyatlar ortalama olarak yüzde 0,71 azaldı. Bu düşüş, özellikle işlenmemiş gıda kalemlerinden geldi. Sebze, yumurta ve beyaz et gibi ürünlerde belirgin düşüşler yaşandı. Sebze fiyatlarındaki gerileme neredeyse yüzde 19’a yaklaştı. Ancak bu rahatlamaya rağmen taze meyve fiyatlarında artışın devam etmesi, hâlâ volatilitenin yüksek olduğunu gösteriyor.

İşlenmiş gıdada fiyatlar artmaya devam etti ama artış oranı önceki aylara göre daha zayıftı. Yine de örneğin işlenmiş et ürünlerinde yüzde 7,79’luk fiyat artışı dikkat çekici. Bu durum, bazı ürünlerde maliyet geçişkenliğinin ve talep baskısının sürdüğünü gösteriyor.

HİZMETLERDE FİYAT ARTIŞ HIZI AZALDI AMA KİRA HÂLÂ YÜKSEK

Hizmet grubu içinde fiyat artışı bu ay biraz yavaşladı. Aylık artış yüzde 1,74’e geriledi. Yıllık bazda hizmet enflasyonu da düşerek yüzde 51,19 oldu. Bu grupta dikkat çeken nokta, kira dışındaki tüm alt kalemlerde fiyat artışlarının görece zayıflaması. Ancak kirada durum farklı. Aylık artış yüzde 3’ün üzerinde kaldı, yıllık enflasyon ise hâlâ yüzde 85’e yakın. Yani konut piyasasında fiyat baskısı sürüyor.

Lokanta ve otel fiyatlarında geçen ay görülen sert artış bu ay yerini daha ılımlı bir yükselişe bıraktı. Talep güçlü ama artış hızı düşüyor. Eğitim ve haberleşme gibi kalemlerde fiyatlar oldukça ılımlı seyretti; hatta haberleşmede bu ay negatif enflasyon görüldü.

TEMEL MALLARDA DÖVİZ ETKİSİ AZALSA DA DEVAM EDİYOR

Temel mallarda (giyim, ayakkabı, dayanıklı tüketim vb.) fiyatlar ortalama yüzde 3,26 arttı. Bu artışta döviz kurundaki etkiler yavaşlasa da hâlâ hissediliyor. Özellikle otomobil fiyatlarında yüzde 5’e yakın bir artış görülürken, beyaz eşyada da benzer bir eğilim var. Ancak bu artışlar geçen yılki kadar sert değil. Bu da hem talep zayıflamasına hem de kur geçişkenliğinin zayıflamasına işaret ediyor.

Tüketici elektroniğinde düşüş görülmesi ve mobilyada fiyatların daha durağan seyretmesi, iç talepteki zayıflığın başka bir göstergesi olabilir. Giyim ve ayakkabıda sezon geçişi nedeniyle fiyatlar yükseldi ama geçen yıla göre bu artış daha sınırlı kaldı.

ENERJİDE GÖRECE DENGELİ GÖRÜNÜM

Enerji fiyatları yüzde 2,15 oranında arttı. Bu artışın büyük bölümü şebeke suyu ve elektrikten geldi. Özellikle şebeke suyu tarifelerindeki yüzde 7’lik artış dikkat çekici. Elektrik fiyatı da geçen aydan sarkan bir etkiyle yüzde 2,4 yükseldi. Ancak akaryakıt fiyatları bu ay küresel petrol fiyatlarındaki düşüş sayesinde fazla kıpırdamadı. Enerjide genel olarak daha dengeli bir tablo var.

ÜRETİCİ TARAFINDA ARTIŞ SÜRÜYOR

Yurt içi üretici fiyatlarında ise mayısta yeniden yükseliş görüldü. Aylık artış yüzde 2,48 olurken, yıllık enflasyon yüzde 23,13’e çıktı. Enerji, bu alanda da öncü kalemlerden biri oldu. Üretici fiyatlarında, özellikle enerji ve motorlu taşıtlar gibi sektörlerde belirgin artışlar gözlendi. Bu da ileriki aylarda tüketici fiyatları üzerinde yeniden bir maliyet baskısı oluşabileceğine işaret ediyor.

ÇEKİRDEK GÖSTERGELERDE ZAYIFLAMA VAR

TCMB’nin yakından izlediği B ve C endeksleri yıllık bazda gerileme kaydetti. B endeksi yüzde 34,81, C endeksi ise yüzde 35,37 olarak gerçekleşti. Bu da çekirdek enflasyonun da yavaşladığını gösteriyor. Üç aylık ortalamalara bakıldığında ise ana eğilimde kademeli ama istikrarlı bir düşüş olduğu söylenebilir.

SONUÇ: GÖRÜNÜM İYİYE GİDİYOR AMA TEDBİR ELDEN BIRAKILMAMALI

Mayıs ayı verileri, enflasyonla mücadelede kısmi bir başarı sağlandığını gösteriyor. Gıda ve hizmet gibi geniş tabanlı alanlarda enflasyonun yavaşlaması, olumlu bir gelişme. Ancak kira, bazı dayanıklı tüketim malları ve üretici fiyatlarındaki hareketlilik, bu sürecin kırılgan olduğunu hatırlatıyor.

TCMB’nin para politikasındaki sıkı duruşunun sürmesi ve özellikle fiyatlama davranışlarını kalıcı şekilde düzeltmeye yönelik adımların devam etmesi gerekiyor. Aksi takdirde, kısa vadeli kazanımların kalıcı enflasyon hedeflerine dönüşmesi zor olabilir. Yani tablo yavaş yavaş düzeliyor ama temkinli olunması şart.

Kaynak: Sanayi Haber Ajansı