EYLÜL 2025 YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ

Türkiye ekonomisinin en önemli göstergelerinden biri olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), Eylül 2025 döneminde üretici maliyetlerindeki artışın sürdüğünü ortaya koydu. TÜİK tarafından açıklanan verilere göre endeks, bir önceki aya göre %2,52, bir önceki yılın aynı ayına göre ise %26,59 artış kaydetti. Bu oran, tüketici fiyatları kadar yüksek olmasa da üretim süreçlerindeki maliyet baskılarının hâlâ güçlü olduğunu gösteriyor.

Yıllık Artışta Yavaşlama, Ama Baskı Devam Ediyor

Geçtiğimiz yıllara bakıldığında Yİ-ÜFE’nin yıllık değişiminde belirgin bir yavaşlama dikkat çekiyor. Eylül 2023’te üretici fiyatları yıllık bazda %47,44 artmıştı. Eylül 2024’te bu oran %33,09’a gerilemiş, 2025 Eylül ayında ise %26,59 olarak gerçekleşti. Bu düşüş, özellikle küresel emtia fiyatlarındaki nispi dengelenme ve enerji maliyetlerindeki normalleşme ile bağlantılı görünüyor.

Bununla birlikte, %26,59’luk yıllık artış, hâlâ oldukça yüksek bir oran olarak karşımıza çıkıyor. Üretici fiyatlarındaki bu yükseliş, önümüzdeki aylarda tüketici fiyatlarına da yansıyabilir. Çünkü üreticiler, artan maliyetlerini bir noktadan sonra nihai fiyatlara aktarmak zorunda kalıyor. Bu nedenle Yİ-ÜFE, enflasyonun geleceğine ışık tutan öncü bir gösterge niteliği taşıyor.

Sektörel Dağılımlar: Su Temini Zirvede

Sanayi sektörleri bazında incelendiğinde, su temini alanında yıllık fiyat artışı %55,03 ile dikkat çekici bir şekilde öne çıktı. Bu oran hem altyapı maliyetlerindeki artışı hem de suyun dağıtım ve işletme giderlerindeki yükselişi işaret ediyor.

Diğer sektörlerde ise tablo şöyle:

Madencilik ve taş ocakçılığı: %28,73 artış

İmalat: %26,63 artış

Elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı: %23,81 artış

İmalat sektörü, Türkiye’nin sanayi üretiminin en büyük payını oluşturuyor. Buradaki %26,63’lük yıllık artış, üretim zincirinin geneline yayılan bir maliyet baskısına işaret ediyor. Özellikle enerji ve hammadde fiyatlarının yüksekliği, imalat sektörünü doğrudan etkiliyor.

Ana Sanayi Grupları: Dayanıksız Mallar Önde

Yİ-ÜFE verileri, ana sanayi grupları açısından da önemli ipuçları veriyor. Eylül 2025’te yıllık bazda:

Ara mallarında %22,27 artış,

Dayanıklı tüketim mallarında %31,62 artış,

Dayanıksız tüketim mallarında %33,21 artış,

Enerjide %25,17 artış,

Sermaye mallarında %26,62 artış kaydedildi.

Burada özellikle dayanıksız tüketim malları grubundaki %33,21’lik artış, gıda ve hızlı tüketilen ürünlerde maliyetlerin hızla yükseldiğini gösteriyor. Bu durum, doğrudan tüketicilerin günlük harcamalarına yansıyacak bir gelişme. Dayanıklı tüketim mallarında da %31’in üzerindeki artış, beyaz eşya, mobilya gibi ürünlerin fiyatlarını artırabilir.

Aylık Veriler: İmalat ve Gıda Fiyatları Yükseliyor

Aylık bazda bakıldığında Yİ-ÜFE, Ağustos 2025’e göre %2,52 arttı. Sektörlerin aylık değişimleri şu şekilde oldu:

Madencilik ve taş ocakçılığı: %2,72 artış

İmalat: %2,79 artış

Elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı: %0,05 azalış

Su temini: %1,74 artış

Ana sanayi gruplarında ise dayanıksız tüketim malları %5,07’lik artışla öne çıktı. Gıda fiyatlarındaki bu hızlı yükseliş hem üretici hem de tüketici cephesinde ciddi bir baskı unsuru. Enerji grubunda %0,78’lik sınırlı artış görülse de imalatın yüksek maliyetle ilerlemesi fiyatlama davranışlarını etkilemeye devam ediyor.

Ekonomik Yansımalar: Enflasyonun Geleceğine İşaret

Yİ-ÜFE’deki bu tablo, birkaç açıdan ekonomi için kritik sinyaller veriyor:

Maliyet Enflasyonu Riski: Üretici maliyetlerinin artışı, tüketici fiyatlarına gecikmeli yansıyabilir. Bu da yıl sonuna doğru TÜFE’de yukarı yönlü baskı oluşturabilir.

Sektörel Farklılaşma: Su temini ve gıda gibi temel alanlardaki yüksek artış, dar gelirli kesimleri daha fazla etkileyebilir.

Sanayi Rekabeti: İmalatta maliyetlerin yüksekliği, ihracat fiyatlarını da etkileyebilir. Bu da uluslararası rekabet gücünde sorun yaratabilir.

Politika Etkisi: Merkez Bankası’nın para politikası kararlarında Yİ-ÜFE verileri, enflasyon beklentileri açısından kritik bir veri seti oluşturuyor.

Sonuç: Dengelenme Var Ama Yüksek Fiyatlar Sürüyor

Eylül 2025 Yİ-ÜFE verileri, son iki yıla kıyasla artış hızında yavaşlama olduğunu ortaya koyuyor. Ancak bu yavaşlama, üretici maliyetlerinin hâlâ yüksek seviyelerde olduğunu değiştirmiyor. İmalat sektöründen gıdaya, su temininden enerjiye kadar geniş bir alanda maliyet artışları sürüyor.

Önümüzdeki aylarda bu maliyetlerin tüketiciye yansıması kaçınılmaz görünüyor. Dolayısıyla hem hane halkı bütçelerinde hem de reel sektörün fiyatlama davranışlarında enflasyonun etkileri sürecek. Türkiye ekonomisi açısından önemli soru ise şu: Bu yüksek maliyetler ne kadar daha sürdürülebilir olacak ve fiyat istikrarı hedefi ne ölçüde gerçekleşebilecek?

Kaynak: Sanayi Haber Ajansı