EYLÜLDE DE EN YÜKSEK REEL GETİRİ KÜLÇE ALTINDA GERÇEKLEŞTİ

Yüksek enflasyonla yaşamaya başladığımız yaklaşık üç yıla yakın bir süreden bu yana hepimiz enflasyondan korunmak, alım gücümüzü düşürmemek, aile bütçemizi en az zararla dengelemek, hayat pahalılığından en az etkilenmek gibi ekonomi verilerini sürekli olarak takip etmeye başladık ve günümüzde de takip etmeye devam ediyoruz. Yaşadığımız bu süreçte zengin iyice zenginleşirken fakir daha da fakirleşti. Parası olan her zaman olduğu gibi paradan para kazanmaya devam etti.

Döviz kurlarının yükselişini engellemek amacıyla uygulamaya konulan kur korumalı mevduat sistemi adeta fakirden alınıp zengine verilen bir sistemdir ve devlete olan maliyeti son derece yüksek olduğundan sistemden yavaş yavaş çıkılmaya çalışılıyor. Merkez bankasının 818 milyar TL zararı KKM yüzündendir.

Seçimlerden sonra iş başına gelen ekonomi yönetimi eski sistemin yani düşük faiz yüksek kur sisteminin yanlış olduğunu kabul ederek politika faizlerini 14 ayda %41,5 arttırarak %50 ye kadar yükselmesine rağmen enflasyon da yükselmeye devam ediyor. Son dört aydan bu yana politika faizi aynı kaldı.

Geçtiğimiz üç dört ay öncesine kadar öncelikle otomobil olmak üzere konut, gayrimenkul yatırım aracı olmuştu ve halen yüksek fiyatlar devam ettiği için satışların azalması gündemde.

Yukarıda bahsetmeye çalıştığım gibi dar ve sabit gelirliler geçim derdinde iken parası olan zenginler de finansal yatırım araçlarından en yüksek getiriyi elde etmek peşinde. Borsa, döviz, gayrimenkul, araç, hisse senedi, devlet iç borçlanma senedi, Euro Bond, altın, kur korumalı mevduat gibi yatırım araçları tamamen varlıklı kimseler için geçerli bir gelir kaynağı olabilir. Yüksek enflasyonun bir diğer sonucu da halkın büyük bir kısmının yoksullaşmasına sebep olmasıdır. Gene büyük bir kesim ise kredi kartlarıyla yaşamını idame ettirmeye çalışmaktadır.

Yukarıda kısaca değindiğim gibi politika faizleri beş aydan bu yana sabit kaldı. Faizlerin artırılmamasının yegâne sebebi yılın ikinci yarısında enflasyonun düşme eğilimine gireceği yıl sonunda hedeflenen %38-42 arasında gerçekleşeceği yönümde yapılan açıklamalardır. Mayıs haziran ayından sonra baz etkisiyle de olsa enflasyon düşmesine rağmen ve politika faiz oranı ile aynı seviyeye geldi ve az da olsa enflasyon oranı politika faizinin altına düşmesine rağmen politika faizi sabit kaldı. Önümüzdeki bir iki ay içinde politika faizinin düşmesi muhtemeldir. Çünkü bu kadar yüksek faiz ile yatırım imkânı ortadan kalkmakta, mevcut fabrikalar ise kredi kullanmakta zorlanmaktadır ve bunun doğal sonucu olarak üretim miktarı yavaşlamaya, ihracat miktarı azalmaya başlamış, işsizlik oranı da artabilecek duruma gelmiştir. Yani faizlerin düşmesi için enflasyonun da düşmesi kesinlikle gereklidir.

Diğer taraftan dövizden dönüşler de başlamış, yüksek faizle TL’den daha çok kazanılacağı algısı yavaş yavaş gelişmektedir. Yurt dışından yapılan girişler sayesinde uzun bir dönemden sonra merkez bankası rezervleri artı değere yükselmiştir. Ancak yabancılar tarafından yapılan para girişlerinin büyük bir çoğunluğu CARRY-TRADE yöntemi ile gelmiştir ve bir müddet sonra tekrar gidecektir.

Dış ticaret açığımız olduğu müddet zarfında finansal yatırım araçlarının reel getiri durumlarını tahmin etmek oldukça zordur. Geçtiğimiz 2023 yılını kesinlikle unutamayacağız. Bir taraftan yaşadığımız deprem felaketi nedeniyle oluşan bütçe açığı ve kapanması için yapılan zamlar, arttırılan vergiler; diğer taraftan Ortadoğu’da halen devam eden belirsizlik gibi koşulların oluşabileceğini öngöremeyiz. Uzun sözün kısası ülkede yatırım yapılmadığı, üretim kaynaklarının verimli şekilde kullanılmadığı süre zarfında ekonomik büyüme gerçekleşmesi zordur. Yani çalışan kazanır ilkesi mutlaka uygulanmalıdır. Millet olarak kolay para kazanmaya, tembelliğe alıştık.

Mevduat faizlerinin yükselmesiyle birlikte dövizde TL ye dönüş başlamış, dolarizasyon azalmış, kur korumalı mevduat da önemini kaybetmiş durumdadır. Son günlerde döviz kurlarının yukarı doğru hareketlendiğini yazılı ve görsel basından izlemekteyiz. Zaten kurların uzun süre yatay seyretmesi son derece zordur.2001 krizinde merhum Bülent Ecevit dönemini hatırlayalım. Yaklaşık bir yıl 675 TL de sabit kalan dolar kuru dönemin Cumhurbaşkanı Sn. Ahmet Necdet Sezer il yaşadığı anayasa kitapçığı olayından sonra dolar kuru 675 TL’den 1,500.000 TL ye çıkmıştı. Ancak alınan önlemler sayesinde ekonomik kriz bir bir buçuk yıl içinde atlatılmıştı.

Döviz kurlarının bir müddet yatay seyretmesinin nedeni hazine ve maliye bakanımız Sn. Mehmet Şimşek’in yaptığı yurt dışı gezilerde bazı finans çevrelerine söz vererek ülkeye sıcak para gelmesini sağlamak olabilir. Sıcak para gelince de en çok etkilenen kesim ihracatçılar ve turizm sektörüdür. Çünkü sıcak para gelince kurlar da yerinde sayacaktır.

Yukarıda da bahsettiğim gibi döviz kurları bir yere kadar yatay seyredebilir. Zaten yukarı yönlü hareketlenme başladı ve bunun devam etme ihtimali yüksektir.

Finansal yatırım araçlarının reel getirisi geçtiğimiz ağustos   ayında da külçe altın idi. Konuyla ilgili TÜİK’ten aldığım eylül ayına ait bilgiler aşağıdaki gibidir.

Aylık en yüksek reel getiri külçe altında oldu

Aylık en yüksek reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde %4,67, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise %3,04 oranlarıyla külçe altında gerçekleşti.

Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından mevduat faizi (brüt) %1,90, Euro %0,63 ve Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) %0,50 oranlarında yatırımcısına reel getiri sağlarken; Amerikan Doları %0,25 ve BIST 100 endeksi %2,79 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde ise; mevduat faizi (brüt) %0,32 oranında yatırımcısına reel getiri sağlarken; Euro %0,93, DİBS %1,06, Amerikan Doları %1,80, ve BIST 100 endeksi %4,30 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi.

Külçe altın, üç aylık değerlendirmede; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %11,70, TÜFE ile indirgendiğinde ise %7,75 oranlarında yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu. Aynı dönemde BIST 100 endeksi, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %10,67, TÜFE ile indirgendiğinde ise %13,83 oranlarında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu.

Altı aylık değerlendirmeye göre mevduat faizi (brüt); Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %7,87, TÜFE ile indirgendiğinde ise %2,79 oranlarında yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı olurken; aynı dönemde Amerikan Doları, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %5,57, TÜFE ile indirgendiğinde ise %10,02 oranlarında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu.

Yıllık değerlendirmede en yüksek reel getiri külçe altında gerçekleşti

Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde külçe altın; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %28,25, TÜFE ile indirgendiğinde ise %14,27 oranlarında yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu.

Yıllık değerlendirmede, Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından, Euro %1,62, mevduat faizi (brüt) %4,63, Amerikan Doları %5,36, BIST 100 endeksi %9,14 ve DİBS %14,44 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde Euro %12,34, mevduat faizi (brüt) %15,03, Amerikan Doları %15,68, BIST 100 endeksi %19,05 ve DİBS %23,77 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi.

Kaynak: SANAYİ HABER AJANSI