HAZİRAN AYI TİCARET HACİM ENDEKSİ

En basit tanımıyla işlem hacmi yapılan ciro olarak tanımlanabilir. Sanayi işlem hacmi, ticaret işlem hacmi, ithalat işlem hacmi, ihracat işlem hacmi, hizmet işlem hacmi, borsa işlem hacmi gibi sınıflandırılabilir.

Örneklerle anlatmak gerekirse küçük bir ticari işletmede

A malından günlük 5 adet 50 TL’den=250 TL

B malından günlük 8 TL’den 10 adet=80 TL

C malından günlük 10 TL’den 6 tane=60 TL satış yapılmışsa günlük 330 TL işlem hacmine ulaşılmış demektir. Aynı örnek yukarıda saymaya çalıştığım sınıflandırılmalar için de geçerlidir.

Yıllık ticaret hacmi ise yıllık, aylık, üç aylı, altı aylık periyotlarda yapılan ticari alışverişin yani satılan malların birim satış fiyatları ile çarpılması ile ortaya çıkar. Bu hesaplamalar işletmelerin veya ülkelerin tüketim miktarı, ileriye dönük bütçe yapılması, gelir hesaplamaları yönünden önem taşır. Ayrıca halkın alım gücünün belirlenmesinde de kullanılmaktadır. Ticaret satış hacmi yüksek ise halkın alım gücü yüksek veya yeterli gelire sahip olduğu söylenebilir. Aksi taktirde gelir adaletsizliği gündeme gelecektir.

Her sektörde işletmelerin amacı ticaret satış hacmini arttırarak karlılık sağlamak, işletmenin büyümesini kolaylaştırmaktır. Çünkü piyasa tabiri ile ifade etmek gerekirse “Çağa ayak uydurmayan” işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmesi çok zor hatta imkansızdır. İster sanayi ister ticaret işletmesi olsun ürün gamını çoğaltmak, Pazar payını yükseltmek, hedef kitleye en iyi hizmeti vererek ticari satış hacmini genişletmek durumundadır. Dolayısıyla tüm dünyadaki gelişmeleri takip ederek otomasyonu hızlandırmak esas alınır. Bu sayede işletmelerin ciroları artacağı için devletin vergi gelirleri de artacaktır. Ayrıca olaya uluslararası açıdan bakıldığında ihracat daha çok yapılacağından ülkeye döviz girdisi oluşacak, global pazarlarda rekabet kriterlerine uyum sağlamak kolaylaşacak, ülkenin kredibilitesi de artacaktır.

Perakende satış hacmi kesilen fatura ve perakende satış fişlerinin toplanmasıyla elde edilen bir değerdir. Ayrıca perakende satış hızı veya stokların dönme çabukluğu oranı da işletmeler için önemli bir kavramdır. Çünkü stok maliyeti yüksek olmamalı, âtıl mallar işletmeye ek maliyet getireceğinden çözüm yoluna gidilmeli ki maksimum kar elde edilebilsin.

Perakende sektöründe ürünlerin raf ömrü önemli bir etkendir. Bazı satış merkezlerinde rakiplerden ucuz satılan malların sebebi mutlaka araştırılmalı ve bu gibi olumsuz etkenler dikkate alınarak alışveriş yapılmalıdır. Perakende satış hacminin artması ve azalması bazen mevsimsel etkilerden kaynaklanabilir. Örneğin kışın kışlık, yazın yazlık giysilerin, okullar açılırken kırtasiye ürünlerinin, ilkbaharda boya ve yan ürünlerinin satış hacmi yüksek seyreder.

Hizmet işletmelerinde de satış veya hizmet hacmi değişiklik gösterebilir. Örneğin sahil yörelerinde bulunan otellerin yaz sezonunda ciroları yükselecek, kış aylarında düşecektir. Aynı şekilde kış aylarında da hastalıklar daha yoğun olacağından hastanelerde de işlem hacmi maksimum olmaktadır.

Ülkemizde perakende sektörü merhum Turgut Özal döneminde başlayan globalleşme ile birlikte son derece hızlı bir büyüme sağlamaya başlamış, sayıları hızla artan alışveriş merkezleri de sektöre önemli katkı sağlamıştır. Halkın gezme, beslenme, alışveriş, kültür bakımından aynı yerde bulunması nedeniyle tercih sebebi olmuş, ancak küçük esnaf iş yapamaz durma gelmesine sebep olmuştur ve günümüzde bazı iş merkezleri pasif durumda kalmıştır. Sayıları önemli ölçüde artan zincir marketler de tüketicilerin gerekli veya gereksiz ürünleri satın alabilmeleri için kampanya, kule satışları gibi cezbedici girişimlerde bulunmaktadır.

Her geçen gün artan nüfus, ihtiyaçların sürekli değişim göstermesi, gelişen teknoloji gibi nedenler de perakende sektörünün önemini arttırmış ve önümüzdeki süreçte de perakende hacminin büyümesine sebep olacaktır.

Aşağıda TÜİK tarafından verilen bilgilerde de okuyacağınız gibi haziran ayında ticaret satış hacmi yıllık %1.  1 oranında azalmıştır, perakende satış hami yıllı %8,6 oranında artmıştır. Bunun anlamı, halkın alım gücünün azaldığı, ihtiyaçlarını ertelediği veya iptal ettiği şeklinde açıklanabilir. Maalesef ülkemizde gelir adaletsizliği bir türlü giderilememiştir. Toplam nüfusumuzun yaklaşık %20 kadarı yani 18000 kişi enflasyondan, hayat pahalılığından, alım gücünden etkilenmeden rahat ve bolluk içinde yaşarken geri kalan %80 lik kesim 68 milyon kişi enflasyona yenik düşmekte ve ekonomik olarak yaşam savaşı vermektedir. Bu adaletsizlik ivedilikle giderilmeli ve milli gelir adaletli şekilde pay edilmelidir.

Yıllık perakende satış hacminin artması ise enflasyonun yüksek oranda seyrettiği gerçeği dikkate alındığında azaldığı bir gerçektir. Ülkemizde enflasyonun yüksek seyretmesinin bir nedeni olan iç talebin düşürülmesine yönelik sıkı para politikası da yıllık ticaret hacminin azalmasında en büyük etkenlerden birisidir. Maaş ve ücretlerde yapılan artışlar maalesef çok kısa sürede eriyip gittiğinden halkın alım gücü her geçen gün azalmaktadır. Durum böyle olunca en zorunlu ihtiyaçlardan iri olan beslenmeye bile harcayacak para sınırlı duruma gelmiştir.

TÜİK tarafından açıklanan haziran ayı ticaret satış hacim endeksi bilgileri aşağıdaki gibidir.

Ticaret satış hacmi yıllık %1,1 azaldı, perakende satış hacmi yıllık %8,6 arttı

Ticaret satış hacmi (2021=100) 2024 yılı haziran ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %1,1 azaldı. Aynı ayda motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı için satış hacmi %12,5 azaldı, toptan ticaret satış hacmi %2,5 azaldı, perakende ticaret satış hacmi ise %8,6 arttı.

Ticaret satış hacmi aylık %1,0 arttı, perakende satış hacmi aylık %1,7 arttı

Ticaret satış hacmi (2021=100) 2024 yılı haziran ayında bir önceki aya göre %1,0 arttı. Aynı ayda motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı için satış hacmi %0,8 arttı, toptan ticaret satış hacmi %0,8 arttı, perakende ticaret satış hacmi ise %1,7 arttı.

AÇIKLAMALAR

Yıllık değişim, takvim etkisinden arındırılmış endeks değerlerinin bir önceki yılın aynı ayına göre değişimini ifade etmektedir.

Aylık değişim, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks değerlerinin bir önceki aya göre değişimini ifade etmektedir.

Kaynak: TÜİK

Kaynak: SANAYİ HABER AJANSI