KÖK MAAŞ VE EMEKLİ ZAMLARI

TÜİK tarafından enflasyon oranları açıklandı ve emeklilere yapılacak zam oranları belirlendi. Yılbaşından haziran sonuna kadar yaşadığımız enflasyon oranı %24,73 olarak gerçekleşti. Tabii ki bu hesaplar TÜİK’e göredir. Oysa yaşadığımız enflasyon bunun en az iki katıdır. Ancak TÜİK devlet kurumu olduğundan hesaplamalarımızda bu verileri istemeyerek de olsa almak durumundayız. Şunu da belirtmeden geçemeyiz ki TÜİK, enflasyon rakamlarını düşük hesaplamakla milyonlarca işçinin, emeklinin hakkını vermemiş oluyor ve bu yüzden dar ve sabit gelirliler tarafından tepkiler yağıyor. İstanbul enflasyonunun %83, ENAG enflasyon oranının %113 olduğu bir ortamda tepki oluşması da normaldir. Gerçek enflasyon oranı ise halkın yaşadığı çarşı, Pazar, markette yaşanan fiyat artışlarıdır. Ayrıca son yapılan elektrik ve akaryakıt zamları TÜİK in enflasyon n hesaplarına dahil değildir. Bu da emekliler için bir zam kaybıdır.

2023 yılı temmuz ayında emekli aylıkları hesaplanırken ekonomi terimlerine bir de KÖK MAAŞ terimi eklendi. Peki kök maaş nedir bunu açıklamaya çalışalım. Kök maaş emekli maaşına esas olan ve ek ödemeler, diğer haklar eklenmeden belirlenen temel maaştır. Merak eden vatandaşlarımız kök maaşlarını e devlet sisteminde “emekli maaşı sorgulama” segmentinde görebilirler.

İşte yapılacak olan emekli zamları bu kök maaş üzerinden yapılıyor. Yani aldığınız maaş üzerinden değil. Çünkü geçen dönemde kök maaşın üzerine zam yapıldığı halde 10000 TL’nin altında kalan aylıklar, devlet tarafından 10000 TL ye çıkarılmıştı. Emekli maaşları bildiğiniz gibi yılbaşı ve yılın ortasında olmak üzere yılda iki defa yapılmaktadır.

Temmuz 2024 yılı yapılacak olan emekli zam oranlarına gelecek olursak; Ocak-Haziran arasında yaşadığımız toplam enflasyon oranı %24,73 olduğunu belirtmiştik. Dolayısıyla kök maaşın üzerine %24,73 zam yapılacağı kesindir. Ancak bunun üzerine refah payı da verilebilir. Aslında verilen rakam zam değil, enflasyon farkıdır. Çünkü geçtiğimiz dönemin oranları esas alınmaktadır, önümüzdeki süreçte yaşanacak olan fiyat artışlarına karşı emeklilerin ezilmemesi için tahmini bir rakam zam oranına eklenmelidir.

Bu durumda kök maaşa refah payı hariç %24,73 (%25) zam yapılırsa;

*Kök maaşı 8000 TL olanlar=10000 TL

*Kök maaşı 8000 TL’nin altında olanlar ise %25 eklendiğinde 10000 TL ye ulaşmayacağından aradaki fark devlet tarafından karşılanarak 10000 TL ye tamamlanacaktır. Yani hiç zam alamayacaklardır.

Ülkemizde yaklaşık 16 milyon emekli bulunmaktadır ve bunun %25 kadarının kök maaşı düşük olduğundan zam alamayacaklar ve 10000 TL ye yaşam savaşı vermeye devam edeceklerdir. Ancak kök maaşı 10000 TL olanlar 12500, kök maaşı 15000 TL olanlar ise 18750 TL maaş alacaklardır. Adalet bunun neresinde? Bir kısmı hiç zam alamazken diğer bir kesim de yüksek oranda zam alacaklardır. Bu konunun ivedilikle çözülmesi gerekir. Bir de yıllardır konuşulan 2000 yılından önce emeklilik katsayısı ile 2000 yılından sonra emekli olanların katsayıları neredeyse iki kat farklıdır. Kamuoyunda intibak yasası olan bu sorunun da acilen çözülmesi gerekir.

Her dönemde olduğu gibi emekliler bu dönemde de enflasyon altında ezilmeye, alım güçlerinin sürekli düşmesine, hayat pahalılığının artmasına karşı yaşam savaşı vermeye devam edeceklerdir. Özellikle halkı en çok ilgilendiren gıda fiyatları sürekli yükselirken emeklilere verilen sıfır zam ve %25 lik zam bir çözüm olmayacaktır.

Peki çözüm nedir? Asgari ücrete bu yıl ortasında zam yapılmayacağı ekonomi yetkilileri tarafından birçok kez açıklanmıştı. Enflasyon ülkemizde yaşayan her vatandaşımızı etkilemektedir. Asgari ücrete de %25 zam yapılarak en düşük emekli maaşı asgari ücrete eşitlenmeli, önümüzdeki süreçte de TÜİK tarafından açıklanan aylık enflasyon oranları baz alınarak her ay güncellenmelidir.

Milletvekilleri, bakanlar, emekli vekiller kendilerine ciddi oranlarda zam yaparken emeklilerin durumunu hiç göz önüne almamaktadır.

Önemli bir konu da ülkemizde açlık ve yoksulluk sınırının her ay yükselmesidir. Bilindiği gibi açlık sınırı dört kişilik bir ailenin bir ayda alması gereken gıda harcamalarının toplamıdır. Yani yaşaması için alması gereken besin değerlerinin aylık maliyetidir. Ülkemizde toplam nüfusun dörtte biri yoksulluk yardımı almakta, çalışan kesimin yaklaşık yüzde kırkı da asgari ücretle çalışmaktadır. Asgari ücret de açlık sınırının altında kaldığına göre toplam nüfusun yarısı açlık sınırının altında geçim mücadelesi vermektedir.

Önümüzdeki süreçte enflasyonun düşme eğilimine gireceği ve yıl sonunda %38-42 aralığında olacağı öngörülse de çok zor gözükmektedir. Çünkü son yapılan elektrik ve akaryakıt zamları temmuz ayı enflasyon oranlarına yansıyacaktır ve baz ektisiyle de olsa düşme azalacak veya etki göstermeyecektir. Ayrıca elektrik ve akaryakıta yapılan zam sadece adı geçeni değil A dan Z ye her ürünün fiyatının yüksek oranda artacağı kesindir. Yıl sonun için enflasyon oranının %50 olacağı iyimser bir tahmindir.

Sonuç olarak emekliler enflasyon altında ezilmeye devam edecektir.

Kaynak: SANAYİ HABER AJANSI