TRUMP’IN GÜMRÜK VERGİLERİNE ÇİN VE AB DEN TEPKİLER

ABD başkanı Trump bildiğiniz üzere 20 ocakta göreve başlamasının ardından kısa süre geçtikten sonra 2 nisanda tüm dünyadaki 185 ülkeyi etkileyen ve %10 ile %50 oranında değişen gümrük vergilerini açıkladıktan sonra doğal olarak tüm dünya ülkelerinden bazıları önlem almaya başladı. Bu konuda en hızlı davranan Çin oldu. Dünya ekonomisinin iki büyük devi ABD ile Çin arasında ise polemik her geçen gün değişken bir duruma geliyor.

ABD başkanı tarafından açıklanan gümrük vergileri, devam eden dış ticaret açığının en aza indirilmesi, üretim kaynaklarının başka ülkelerden ABD ye konumlandırılması, ABD halkının yerli malı kullanması gibi amaçlar doğrultusunda alınan karar olarak değerlendirilebilir. Ve Trump bu konuda ABD halkının zengin olacağını ve dolayısıyla ekonominin dünyaya hitap edeceğini açıklamaktadır. Ancak bu kararların ters tepme olasılığı da söz konusudur.

Gümrük tarifelerinin açıklanmasından sonra Avrupa ve Asya borsaları önemli oranda düşmüştü ama erteleme kararından sonra tekrar toparlandı ve pandemi döneminden sonra en yüksek seviyelere ulaşmış oldu.

Konunun ülkemiz açısından önemine gelecek olursak; Geçtiğimiz günlerde beyaz sarayda Trump ile İsrail başbakanı Netanyahu arasında yapılan toplantıda Trump ülkemize ilişkin yaptığı açıklamada rahip Brunson olayına değindi ve Netanyahu’ya Türkiye ile bir sorun varsa çözebileceğini ifade etti. Yani rahip Brunson olayını hatırlatarak istediklerimi alırım mealinde bir cümle kurdu. İşte bu yüzden her platformda olmayacağını, Sn bize dost olmayacağını, Sn. Cumhurbaşkanımıza övgü dolu sözler sarfetmesine rağmen inanmakta güçlük çekiyorum. Sadece rahip Brunson olayı değil,2017 yılında doların 3 harekâtına 7 TL ye çıkması, Deniz Yücel olayı, Barış pınarı harekâtına engel olması gibi olaylar düşünüldüğünde bize en az oran olan %10 gümrük vergisi koymasına rağmen önümüzdeki süreçte Netanyahu ile birlikte yaptırımların geleceğinden korkuyorum. En başta Suriye’de olup bitenler ortada ve belirsizliğin nereye varacağı belli değil. İsrail, Suriye’ye kadar girdiğine göre bizden de bu konuda birtakım istekleri olabilir.

ABD ile Çin arasındaki ekonomik savaşı ele alacak olursak ,2 nisan günü Trump ‘ın Çin mallarına %34 gümrük vergisi açıklamasından hemen sonra Çin de bu karara cevap olarak Amerikan mallarına o da aynı oranda %34 vergi alacağını ifade etmişti. Aradan 24 saat geçmeden ABD başkanı bu oranı %50 oranında yükselterek %84 seviyesine çıkardı ama Çin de aynı oranda gümrük vergisi uygulanacağını kamuoyuna ilan etti. Yani sözün özüne dönecek olursak dünyanın iki ekonomi devi birbirleriyle yarış halindeler. Bu durum devam ettiği sürece iki ülkenin de zarar göreceği kesindir. Çünkü savaşın galibi olmaz. Bu arada TRUMP Çin’e uygulanan vergiyi%104 e çıkararak Çin’in bu konuda geri adım atmasını ve kendisiyle görüşmesi gerektiğini açıklamasına rağmen Çin, Trump’ın vergi tarifelerine karşı sonuna kadar savaşacağı anlamında açıklama yaptı.

Trump’ın uygulamaya koyduğu gümrük vergilerine tepki sadece Çin’den değil diğer ülkelerden de kendilerine göre önlem haberleri gelmeye başladı. Avrupa birliği ülkeleri, ABD’nin çelik ve alüminyum ürünlerine yönelik uygulamalarına karşı tedbirler almaya başladı. AB ülkeleri ABD ye karşı badem, portakal suyu, kümes hayvanları, soya fasulyesi, çelik, alüminyum, tütün ve yatlar gibi geniş ürün grubu için ABD ürünlerine %25 lik ek vergi koydu. Ve daha da ötesi bu vergiler ABD ye karşı verilen ilk tepkiler olabilir. Yani daha çok önlemlerin alındığını önümüzdeki süreçte görebiliriz. Ancak ABD ile müzakereler yapabilmek tabii ki AB ülkeleri tarafından benimsenmektedir. Bu amaçla Aralık gümrük vergilerinin 15 Nisan ve 1 Aralık tarihlerinde uygulanmasına karar verildi.

ABD’nin AB ülkelerine uygulamaya koyduğu gümrük vergileri, sadece yukarıda saymaya çalıştığım ürünlerle sınırlı kalmıyor. Trump alüminyum ve çeliğin yanında AB otomobillerine %25 gümrük vergisi ve AB ithalatına %20 gümrük vergisi uygulaması getirdi. Bu konu tüm AB ülkeleri için ekonomik anlamda büyük önem taşımaktadır. Çünkü AB’nin ABD ye ihracatının %70 kadarı yeni uygulamadan etkilenecektir.

Bilindiği üzere Avrupa Ülkeleri 27 ülkeden oluşmaktadır ve bu 27 ülkenin toplam ihracat değeri çeşitli ürünleri de kapsayacağı için uğrayacağı kayıp da son derece ciddi rakamlar olacağı için AB üyesi ülkelerin tutumu her geçen gün haklı olarak değişebilir. Ekonomik savaş terimini kullanmak istemediğim için bu saatten sonra dünyada ticaret ve üretim sisteminde köklü değişiklikler olacağı kanaatindeyim. Çünkü Trump gümrük vergileri konusunda geri adım atmayacağını birkaç kez ifade etti. Bu durumda ABD de bulunan yerli üreticiler, ithalatın kesilmesi veya minimuma inmesi nedeniyle üretimlerini arttıracaklar ve yerli ürünlere talep artacağında arz ve talep kanununa göre fiyatlar yükselecektir. Yani ABD de enflasyon %2 den yukarı çıkabilir ve faizler de buna paralel olarak yükselebilir. Bu tabii ki bizi ilgilendirmez ama dolar kurunun yükselmesine sebep olacağından doğal olarak bize yansıyacaktır.

Ekonomide uygulanan programın ülkemize tam olumlu sonuç vermeye başladığı günümüzde bir de bu olayların çıkması bizim ekonomimizi de etkileyecektir ama biz de krizden karlı çıkmak için gerekli girişimlere şimdiden başlamalıyız.

Kaynak: Sanayi Haber Ajansı