YOKSULLUK SINIRI ASGARİ ÜCRETİ DÖRDE KATLADI

Geçinmek artık neredeyse imkânsız hale geldi. Bir yandan raflardaki fiyatlar uçuyor, diğer yandan maaşlar yerinde sayıyor. DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası Araştırma Merkezi (BİSAM) tarafından yayımlanan Mayıs 2025 açlık ve yoksulluk sınırı raporu, toplumun geniş kesimlerinin nasıl bir geçim savaşı verdiğini tüm çıplaklığıyla ortaya koyuyor.

Raporun detaylarına bakıldığında, dört kişilik bir ailenin yalnızca sağlıklı beslenebilmesi için ayda en az 23.615 TL harcaması gerekiyor. Bu rakam sadece mutfak masrafı, yani ne kira var içinde ne fatura ne okul ne de ulaşım. Ancak 2025 yılı için belirlenmiş olan asgari ücret 22.104 TL. Yani bir ailenin sadece karnını doyurması bile asgari ücretin üzerinde bir gelir gerektiriyor. Hal böyle olunca, “asgari ücretle geçinilir mi?” sorusu artık tamamen havada kalıyor.

AÇLIK SINIRIYLA MÜCADELE EDEN 18 MİLYON KİŞİ

Yoksulluk sınırı ise işin daha da vahim tarafı. Barınma, eğitim, ulaşım, sağlık gibi temel ihtiyaçlar da hesaba katıldığında dört kişilik bir ailenin yoksulluk sınırı 81.686 TL’ye çıkıyor. Tek başına yaşayan bir kişinin bile yoksul sayılmaması için en az 37.912 TL geliri olması gerekiyor.

Bu şartlar altında 22 bin liralık asgari ücret, bırakın yoksulluğu, açlığın dahi gerisinde kalıyor.

TÜİK’in istihdam verilerine göre Türkiye’de çalışanların neredeyse yarısından fazlası yani yaklaşık 17,5 milyon kişi asgari ücretle ya da biraz üzerinde maaş alıyor. Bu insanların baktığı eşler, çocuklar, yaşlı aile bireyleri de hesaba katıldığında ülkede açlık sınırının altına düşen nüfusun 18 milyona yaklaştığı söylenebilir. Bu, büyük bir toplumsal tehdit.

GIDA MASRAFLARI EL YAKIYOR

Raporda dikkat çeken bir başka nokta da beslenme kalemlerindeki fiyatlar. Günlük harcamalarda en pahalı grup artık meyve ve sebze: 211,71 TL. Onu hemen süt ve süt ürünleri izliyor: 210,71 TL.

Et, tavuk ve balık için günlük harcama: 161,64 TL

Ekmek: 71,43 TL

Yağ: 40,69 TL, yumurta: 15,22 TL, tatlandırıcılar: 19,29 TL

Bu rakamlar sadece bir günlük harcama! Bir ay boyunca tüm aile bireyleri için bu harcamalar katlandığında ortaya çıkan tablo çok net: Gıda bile artık dar gelirlinin erişemeyeceği bir lüks haline gelmiş durumda.

Gıda sepetinde en büyük pay ise et, yumurta ve baklagillere ait: %27,3. Süt ürünleri ve sebze-meyve de hemen ardından geliyor. Yani insanlar artık ya etten kısmak zorunda kalıyor ya da çocuklarına yeterli protein sağlayamıyor.

HER AİLE FERDİ İÇİN BESLENME MALİYETİ FARKLI

Rapor, yalnızca aile genelini değil bireysel bazdaki harcamaları da hesaplamış:

Yetişkin bir erkek için sağlıklı beslenme maliyeti: 6.597 TL

Yetişkin bir kadın için: 6.254 TL

15-18 yaş arası bir genç için: 6.610 TL

4-6 yaş arası bir çocuk için: 4.155 TL

Bu rakamlar bir yandan da çocukların yeterli beslenemediğini, gençlerin gelişiminin tehlikeye girdiğini, kadınların ve yaşlıların sofradaki payından feragat ettiğini gösteriyor.

SOSYAL EŞİTSİZLİK DERİNLEŞİYOR

Gelir artışları kâğıt üzerinde var ama mutfakta yok. 2025 yılında Türkiye’de milli gelir artarken, asgari ücretin açlık sınırının gerisinde kalması, yoksulluk sınırına yaklaşamaması bile, gelir dağılımındaki adaletsizliğin açık bir göstergesi.

Toplumun büyük kısmı her gün biraz daha yoksullaşıyor. Sınırlı geliriyle kira, mutfak, ulaşım, fatura, çocukların okul masrafı gibi kalemleri bir arada karşılamaya çalışan milyonlarca insan, adeta yaşam mücadelesi veriyor. Bu tablo da Türkiye’de sadece ekonomik değil aynı zamanda sosyal bir krizin eşiğinde olduğumuzu gösteriyor.

SONUÇ: ARTIK “GEÇİM” DEĞİL, “HAYATTA KALMA” MÜCADELESİ

Eskiden “geçim sıkıntısı” denirdi, artık “hayatta kalma savaşı” söz konusu. Rakamlar ortada: milyonlarca insan gıda için yeterli parayı bile bulamıyor. Hükümetin, yerel yönetimlerin, sendikaların ve tüm toplumun acilen bu konuda çözümler üretmesi gerekiyor.

Asgari ücretin yoksulluk sınırına yaklaştırılması, temel gıda maddelerindeki KDV’nin düşürülmesi, kamusal desteklerin artırılması artık bir tercih değil, zorunluluk. Aksi takdirde bu tablo daha da ağırlaşacak ve telafisi çok daha zor bir toplumsal çöküşle karşı karşıya kalacağız.

Kaynak: Sanayi Haber Ajansı