2023 TEMMUZ AYI TARIM ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ

Bir tarım ülkesi olmamıza rağmen üretim alanlarını verimli kullanamadığımız aşikardır. Çünkü başta baklagiller olmak üzere birçok tarım ürünleri ihtiyacımızı ithal ederek karşılamaktayız. Son yıllarda artan enflasyon oranlarının en çok olumsuz etkilenen sektörlerden biri de tarımdır. Zirai ilaç, tohum, mazot, fide, gübre fiyat istatistiklerine bakıldığında artan fiyatlar görülecektir ki bu da tarım üreticilerine doğrudan yansımakta ancak üreticilerin maliyetleri artarken gelirleri giderlerini karşılayamaz duruma gelmiştir.

Ekim alanlarımızın daralması verimli şekilde kullanılmaması da başka bir etkendir. Ülkemizde birçok ekim alanı alışveriş merkezi veya konut imarına açılarak tarım sektörüne büyük zarar verilmiştir. Toprak bir fabrikadır ve yılda en az iki defa ekim yapılarak hasat elde edilebilir. Yapılaşma ekim alanlarını yerine dağlık bölgelere yani verim alınmayacak bölgelere yapılmalıdır.

Yaklaşık üç yıldan bu yana yüksek enflasyonla mücadele halindeyiz ve yüksek enflasyonda en yüksek gruplardan biri de gıda enflasyonudur. TÜİK tarafından her ay açıklanan TÜFE oranından sürekli olarak yüksek çıkmakta bu da en çok dar ve sabit gelirli vatandaşlarımızı etkilemektedir. Tarım enflasyonunun kontrol altına alınabilmesi için yukarıda saymaya çalıştığım çiftçinin olmazsa olmaz ihtiyaçlarının fiyat artışlarının durdurulması gerekir. Hükümet, çiftçilerimize birtakım destekler sağlamaktadır ama verilen destekler yeterli olmadığı için tekrar gözden geçirilmesi gerekir ve destek hacmi genişletilmelidir. Öncelikle zirai ilaç, tohum, mazot, gübre gibi temel ihtiyaçlardan ÖTV ve KDV alınmamalıdır. Temmuz ayında özellikle akaryakıta yapılan art arda zamlar %90 oranını bulmuştur. Bu da en çok çiftçinin zarar görmesine sebep olmaktadır. Tarım üreticileri genellikle ihtiyaçlarını hasattan sonra ödemek üzere borçlanarak tedarik etmektedir. Örneğin buğdayı ekerken 21 TL olan mazot günümüzde 38 TL sınırına dayanmış, mazot alan çiftçi ise 38 TL’den mazot bedeli ödemek zorunda bırakılmıştır. En iyimser tahminle borç mazot alan bir çiftçi sadece mazot farkından 25000 TL zarar etmiştir. Diğer faktörler de eklendiğinde ortaya ciddi zarar rakamları çıkacağı ortadadır. Diğer bir faktör de devlet kurumlarının zamanında alım yapmaması ve ödemeleri geciktirmesidir.

Yukarıdaki grafikten de anlaşılacağı üzere tarım üretici fiyatları Yurt içi üretim fiyat endeksinin neredeyse iki katı kadardır. Ayrıca haziran ayına kadar her iki oran da baz etkisiyle düşmüş, hazirandan sonra yükselişe geçmiş bulunuyor.T.C. Merkez Bankası başkanımız Sn. Hafize Gaye Erkan’ın 2023 yılı sonu enflasyon hedefini %58 e revize etmesi ise önümüzdeki süreçte enflasyonun yüksek seyredeceğini ifade etmektedir. Yani gıda enflasyonu devam edecektir.

Tarım ürünlerini sadece ithal etmiyoruz aynı zamanda ihracatını da yapıyoruz.

Temmuz ayı tarım ürünleri üretici fiyat endeksi TÜİK tarafından açıklandı. Buna göre;

Tarım-ÜFE’de (2015=100), 2023 yılı temmuz ayında bir önceki aya göre %8,03 artış, bir önceki yılın aralık ayına göre %35,14 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %62,48 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %102,10 artış gerçekleşti.

Sektörlerde bir önceki aya göre, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %6,84 artış, tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %8,01 artış ve balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde %10,16 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %3,00 artış, tek yıllık bitkisel ürünlerde %8,04 artış ve çok yıllık bitkisel ürünlerde %16,63 artış gerçekleşti.

Sektör ve ana gruplara göre Tarım-ÜFE ve değişim oranları, Temmuz 2023

Yıllık Tarım-ÜFE’ye göre 3 alt grup daha düşük, 8 alt grup daha yüksek değişim gösterdi

Yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar sırasıyla, %11,33 ile lifli bitkiler ve %17,99 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar oldu. Buna karşılık, yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, %108,92 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular ve %90,79 ile canlı kümes hayvanları ve yumurtalar oldu.

Alt gruplara göre Tarım-ÜFE yıllık değişim oranları (%), Temmuz 2023

Aylık Tarım-ÜFE’ye göre 7 alt grup daha düşük, 4 alt grup daha yüksek değişim gösterdi

Aylık artışın yüksek olduğu alt gruplar %12,62 ile yumuşak çekirdekli meyveler ve sert çekirdekli meyveler ve %12,51 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular oldu. Bir önceki aya göre azalış gösteren tek alt grup ise %0,45 ile çeltik oldu.

Alt gruplara göre Tarım-ÜFE aylık değişim oranları (%), Temmuz 2023

Temmuz 2023’te, endekste kapsanan 87 maddeden, 21 maddenin ortalama fiyatında azalış, 59 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.